๊น์์ฐฌ
(Young-Chan Kim)
1
ํ์ข
์
(Jong-Wan Hu)
2,โ iD
-
(์ ํ์โค์ธ์ฒ๋ํ๊ต ์ฐํํ๋ ฅ๋จ ์ฐ๊ตฌ์, ์ธ์ฒ๋ฐฉ์ฌ์ฐ๊ตฌ์ผํฐ ์ฐ๊ตฌ๊ต์ (Incheon National Universityโคchanny0409@inu.ak.kr))
-
(์ ํ์โค๊ต์ ์ ์โค์ธ์ฒ๋ํ๊ต ๊ฑด์คํ๊ฒฝ๊ณตํ๋ถ ์ ๊ต์, ์ธ์ฒ๋ฐฉ์ฌ์ฐ๊ตฌ์ผํฐ ์ผํฐ์ฅ (Corresponding AuthorโคIncheon National Universityโคjongp24@inu.ak.kr))
Copyright ยฉ 2021 by the Korean Society of Civil Engineers
ํค์๋
๋ํผ, ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ, ์ดํ์ฑํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ, ์ ํ ์์ถ, ๋ณต์ ํน์ฑ
Key words
Damper, Polyurethane, SSMA, Precompression, Recovery characteristic
1. ์ ๋ก
์ ์ธ๊ณ์ ์ผ๋ก ๋ฐ์ํ๊ณ ์๋ ์ฌํด ์ค์์ ์ง์ง์ ๋จ์๊ฐ์ ๊ตญ๊ฐ๊ฐ ๊ฐ๋นํ ์ ์๋ ์์ค์ ํผํด ๊ท๋ชจ๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ ์ฌํด์ด๋ค. ์ง์ง ์์ ๊ตญ์ด๋ผ๋ ์ธ์๋๋
์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ๋ ์ต๊ทผ ๊ท๋ชจ 5.8์ ๊ฒฝ์ฃผ ์ง์ง๊ณผ ๊ท๋ชจ 5.4์ ํฌํญ ์ง์ง์ด ๋ฐ์ํ์ฌ ์ฌํ์ ์ผ๋ก ์ง์ง ํผํด๋ฅผ ์ต์ํํ๊ธฐ ์ํ ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ์ด ์๊ตฌ๋๊ณ ์๋ค(Ban et al., 2020). ์ง์ง ํผํด ์ ๊ฐ ๊ธฐ์ ์ ๋ด์ง ์ฑ๋ฅ๊ณผ ์๊ฑด์ ๋ฐ๋ผ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ด์ง, ๋ฉด์ง ๋ฐ ์ ์ง ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ์ ์ฉํ๋ค(Cho and Hu, 2021). ๊ธฐ์กด์๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋จ๋ฉด ์ฆ๊ฐ ๋ฐ ๋ถ์ฌ ์ถ๊ฐ๋ก ๊ฐ๋๋ฅผ ์ฆ์ง์ผ๋ก ์ง์งํ์ค์ ์ ํญํ๋ ๋ด์ง ๊ตฌ์กฐ์ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ๊ณผ ์ง๋ฐ์ ๊ฒฉ๋ฆฌ์ํค๋ ๋ฉด์ง ์ฅ์น๋ฅผ ์ ์ฉํ๋ ๋ฉด์ง
๊ตฌ์กฐ๊ฐ ์ฐ์ํ ๋ด์ง ์ฑ๋ฅ์ ์ํด ๋ค์ ์ ์ฉ๋์ด ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฌํ ๊ตฌ์กฐ๋ ๋น๊ฒฝ์ ์ ์ธ ์ค๊ณ, ๊น๋ค๋ก์ด ์๊ณต, ์ฆ๊ฐ๋ ๋ณด์๋ณด๊ฐ ๋น์ฉ ๋ฑ์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ค(Reggio and Angelis, 2015). ๋ฐ๋ผ์ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋ํผ์ ๊ฐ์ ์ฅ์น์ ๊ฐ๋จํ ์ ์ฉ์ผ๋ก ์ง์ง์ ๋ํ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ง๋์ ์ ์ดํ๊ณ ์๋์ง๋ฅผ ํก์ํ์ฌ ๋ด์ง ์ฑ๋ฅ ํ๋ณด๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ๋ฉฐ ์ง์ง ํ์๋
์ฅ์น๋ง ๊ต์ฒดํ์ฌ ๋ณด์๋ณด๊ฐ ๋น์ฉ ์ต์ํํ ์ ์๋ ์ ์ง ๊ตฌ์กฐ๊ฐ ๋ค์ ์ ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ๋ํ, ๊ธฐ์กด ๋ด์ง ๋ฐ ๋ฉด์ง ๊ตฌ์กฐ์ ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ์ํ ๋ด์ง ๋ณด๊ฐ ๊ฐ๋
์ผ๋ก๋
์ ์ง ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ํ์ฉํ๋ค.
์ ์ง ๊ตฌ์กฐ์ ํต์ฌ์ธ ๋ํผ๋ ๊ฐ์ฌ์ ์์ฑ์ ์ํด ์๋์ง๋ฅผ ์์ฐ์ํค๋ ๊ฐ์ฌ ๋ํผ, ๋ง์ฐฐ์ฌ๊ฐ ์ง์ง์๋์ง๋ฅผ ์์ฐ์ํค๋ ๋ง์ฐฐ ๋ํผ์ ๊ฐ์ ๋ค์ํ ์ฅ์น๊ฐ ๊ฐ๋ฐ๋์ด
์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฌํ ๋ํผ๋ ์๊ตฌ ๋ด์ง ์ฑ๋ฅ๊ณผ ์ฌ๋ฃ ์์ฑ ๋ฐ ๋ง๋ชจ๋ก ์ธํ ๋ด๊ตฌ์ฑ์ ๋ํ์ฌ ํ๊ณ๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ต๊ทผ์๋ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ(Superelastic
shape memory alloy, SSMA), ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ(Polyurethane)๊ณผ ๊ฐ์ ์๋ก์ด ์์ฌ๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ ์ง๋ ์ ์ด ์ฑ๋ฅ์ด ์ฐ์ํ๋ฉฐ ์ง์์ ์ผ๋ก
์ฌ์ฉ์ด ๊ฐ๋ฅํ ๊ณ ํจ์จ์ ์ ์ง ์ฅ์น์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ ๊ฐ๋ฐ์ด ํ๋ฐํ ์ํ๋๊ณ ์๋ค. Wang et al.(2019)์ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ ๋ง ์คํ๋ง ์์๋ฅผ ๊ฐ๋ ์๋๋ณต์ ๋ํผ๋ฅผ ์ ์ํ๊ณ ์ ์กฐ ๊ณต์ ๊ณผ ๊ธฐ๊ณ์ ์ฑ๋ฅ๊ฒ์ฆ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ์๋ค. Qiu et al.(2020)๋ ๊ฐ์ ๋ฅ๋ ฅ ํฅ์์ ์ํด ๊ฐ์ฌ ๋ํผ์ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ ์์๋ฅผ ๊ฒฐํฉํ SMA-๊ฐ์ฌ ๋ํผ๋ฅผ ์ ์ํ๊ณ ์คํ๊ณผ ํด์์ ํตํ์ฌ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฒ์ฆํ์๋ค. Yuan et al.(2021)์ ๊ฐ์ฌ์ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ์ด ๊ฒฐํฉ๋ ๊ฐ์ฌ ๋ํผ ๊ฐํ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ฒ ์ด๋ง ์ฅ์น๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ์ฌ ์คํ์ ํตํ ๊ฐ๋, ์๋์ง ์์ฐ ๋ฅ๋ ฅ ๋ฑ์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ์๋ค. Mirzai et al.(2021)๋ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ ํ๋ ์ดํธ์ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ์คํ๋ง์ ์ ์ฉํ ์ค๋งํธ ์ ๋จ ๋ํผ๋ฅผ ์ ์ํ๊ณ ์คํ์ ํตํ ์ฑ๋ฅ ํ๊ฐ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ ์์ฌ๋ฅผ ํ์ฉํ ์๋ก์ด ํํ์ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ๋ฅผ ๊ณ ์ํ๊ณ ๊ตฌ์กฐ ์คํ์ ์ํํ์ฌ ๊ฑฐ๋ ํน์ฑ์ ๋ถ์์ ํตํ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฒ์ฆํ๊ณ ์ ํ๋ค. ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ
๋ํผ๋ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ํ์ฑ ํน์ฑ์ ๋ํ๋ด๋ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ์ ์ ํ ์์ถ์ ๊ฐํ์ฌ ๋ณธ์ ํน์ฑ์ ํฅ์์ํจ ์ฅ์น์ด๋ค. ๋ํ, ์ถ๊ฐ์ ์ผ๋ก ๋ณต์ ์ฑ๋ฅ์ ๋ํ๋ด๋ ์ดํ์ฑ
ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ์ ์ ์ฉํ์ฌ ๊ตฌ์กฐ์ ์ฑ๋ฅ๊ณผ ๋ด๊ตฌ์ฑ์ ์ฆ์งํ ์ ์๋ ์ฅ์น์ด๋ค. ์ด๋ฌํ ํน์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ฐ์ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ์ ๊ฐ๋
์ ์ ๋ฆฝํ๊ณ ์ดํ์ฑ
ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ๊ณผ ๊ฐ์ฌ ์ ์ฉ, ์ ํ์์ถ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ์ค๊ณ ๋ณ์๋ก ์ ์ ํ์ฌ ์ค๊ณ ์์ธ๋ฅผ ์์ฑํ๋ค. ์์ฑ๋ ์ค๊ณ์ ๋ฐ๋ผ ์ํ์ฒด๋ฅผ ์ ์ํ๊ณ ๊ตฌ์กฐ ์คํ์ ์ํํ์ฌ
์๋ต ๊ฑฐ๋์ ๋์ถํ๋ค. ๋ํ, ์ค๊ณ ๋ณ์์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ตฌ์กฐ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ํ์ฌ ํ์ค ์ ํญ ์ฑ๋ฅ, ์๋ฅ ๋ณ์, ํ๋ณต๋ฅ , ์๋์ง ์์ฐ ๋ฅ๋ ฅ ๋ฑ์ ๋ถ์ํ์ฌ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ
๋ํผ์ ๋ํ ํน์ฑ ๊ฒ์ฆ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ๊ณ ์ ํ๋ค.
2. ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ ์ค๊ณ
2.1 ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ ์ค๊ณ ์์ธ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์ํ๋ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ๋ ์ฐ์ํ๊ณ ํน์ํ ํน์ฑ์ ๋ํ๋ด๋ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ๊ณผ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ ์์ฌ๋ฅผ ์ ์ฉํ ์์ ๋ถํ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ์ฅ์น์ด๋ค.
ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ์ ์ผ๋ฐ ๊ณ ๋ฌด์ ๋นํด ์ฐ์ํ ๊ฐ๋ ํน์ฑ๊ณผ ๋ด๋ง๋ชจ์ฑ, ๋ด์ถฉ๊ฒฉ์ฑ ๋ฑ์ ํน์ฑ์ ๋ํ๋ด๋ ์ฌ๋ฃ์ด๋ค(Choi et al., 2017). ๋ํ, ๋์ ์ธ์ฑ ๋ ๋ฐ๋ ๋น์จ ํน์ฑ์ ์ํด ์์ถ์ ์ผ์ ์์ค ๋ด์์ ์๊ตฌ ๋ณํ์ ์ ํญํ ์ ์๋ ์ฐ์ํ ํ์ฑ ํน์ฑ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ํนํ, ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ์
๊ฐ์ฅ ํฐ ํน์ง์ ์์ถ ์ ๋ณต์๋ ฅ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ์ ์ ํ ์์ถ์ด ์์ฉํ๋ฉด ์์ถ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ผ ๋ด๋ ฅ์ ๋ฐ์์์ผ ๊ฐ์ฒด ๊ฑฐ๋์ ์ํด ์ผ์ ์์ค์
์ํ์ผ๋ก ๋์๊ฐ๋ ค๋ ๋ณต์ ํน์ฑ์ ๋ํ๋ธ๋ค(Ju and Hu, 2021). ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ์ ํ์ฑ ํ๊ณ๋ฅผ ๋์ด ์์ฑ ๋ณํ์ด ๋ฐ์ํด๋ ํ์ค ์ ๊ฑฐ๋ง์ผ๋ก ์๋์ ํํ๋ก ๋์๊ฐ ์ ์๋ ์ฐ์ํ ๋ณต์ ํน์ฑ๊ณผ ๋ด๊ตฌ์ฑ, ๋ดํ์ฑ
๋ฑ์ ํน์ฑ์ ๋ํ๋ด๋ ์ฌ๋ฃ์ด๋ค(Hu, 2015). ์ด๋ฌํ ํน์ฑ์ ๋ฐ๋ผ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ๋ ๋ํ์ ์ผ๋ก ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ์ ์ค๋ฆฐ๋ ํํ์ ์์ถ ๋ถํ์ผ๋ก, ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ์ ์์ด์ด ํํ์ ์ธ์ฅ ๋ถํ์ผ๋ก ํต์ฌ
๋ถํ์ด ๊ตฌ์ฑ๋๋ค. ์ฃผ์ ๋ถํ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๊ธฐํ ๋ถํ๋ค๋ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ๊ฐ ์ํํ ๊ฑฐ๋ํ๋๋ก ๊ฐ๊ฐ์ ์ญํ ์ ์ํํด์ผ ํ๋ค.
ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ์ ์์ ๋ถํ ๊ตฌ์ฑ๋๋ Fig. 1๊ณผ ๊ฐ๋ค. ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ๋ฅผ ๊ตฌ์ฑํ๋ ๊ฐ๊ฐ์ ์์ ๋ถํ์ ํ์ ์์ ํ์๋ ๋ถํ๋ง ๊ต์ฒด ๊ฐ๋ฅํ๋๋ก ์ค๊ณ๋๋ค. ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ์ ์ค์์ ์์นํ
์ฌ๋ผ์ด๋ฉ ๋ธ๋ก(Sliding block)์ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋ฐ์ํ๋ ์ง๋ ๋ฐ ๋ณ์๋ฅผ ์ ๋ฌํ๋ค. ์ฌ๋ผ์ด๋ฉ ๋ธ๋ก์ ์ํด ๊ฑฐ๋ํ๋ ๊ณ ์ ํ(Fixed Plate)์
ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ์ค๋ฆฐ๋(Polyurethane cylinder)์ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ ์์ด์ด๊ฐ ์์ถ ๋ฐ ์ธ์ฅ ๊ฑฐ๋์ ํ๋๋ก ์ ์ดํ๋ ์ญํ ์ ํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์
๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ์ฐ์ํ ๊ฐ๋ ์ ํญ ํน์ฑ๊ณผ ๋๋ถ์ด ํ์ฑ ํน์ฑ์ ๊ฐ๋ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ์ค๋ฆฐ๋์ ๋ณต์ ํน์ฑ์ ๊ฐ๋ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ ์์ด์ด๋ ๊ฐ๊ฐ ์์ถ๊ณผ ์ธ์ฅ ๊ฑฐ๋์
์ํด ๋ฐ์ํ๋ ์ง๋ ๋ฐ ๋ณ์๋ฅผ ์ ์ดํ๊ณ ์๋์ง๋ฅผ ์์ฐํ๋ค. ์ด๋ฌํ ์ญํ ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฑ๋ฅ ๊ตฌํ์ ์ํด ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ์ค๋ฆฐ๋๋ X์ถ ์๋ฐฉํฅ์ 4๊ฐ๊ฐ
์ค์น๋๊ณ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ ์์ด์ด๋ Y์ถ ์๋ฐฉํฅ์ 4๊ฐ๊ฐ ์ค์น๋๋ค. ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ์ค๋ฆฐ๋๋ ๋ณต์ ํน์ฑ ๊ตฌํ์ ์ํ ์ ํ ์์ถ์ ์์ถํ(Compression
plate)์ ๋๊ป๋ฅผ ์กฐ์ ํ์ฌ ์ ์ฉํ๋ค. ๋ํ, ์คํํธ(Shaft)๋ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ์ค๋ฆฐ๋๊ฐ ๊ณ ์ ํ๊ณผ ์์ถํ ์ฌ์ด์์ ์์ถ ์ ํ๋ฝ์ ๋ฐฉ์งํ๊ณ ์ ์ฐฉ์ํค๋
์ญํ ์ ํ๋ค. ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ ์์ด์ด๋ ์ฑ๋ ํ๋ ์ดํธ(Channel plate)๋ฅผ ๊ดํตํ์ฌ ๊ณ ์ ํ์ ํด๋จํ(Clamp)๋ก ์ ์ฐฉ์ํค๋ฉฐ ์ธ์ฅ ์ ํ๋ฝ์
๋ฐฉ์งํ๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ ์์ด์ด๋ ๊ฐ์ฌ ์์ด์ด ๋์ฒด์ ์๋ฅ๋ณ์ ๋ฐ์์ ์ํ ์ข๊ตด ๋ฐฉ์ง๋ฅผ ์ํ์ฌ ๋ฐ๊นฅ์ชฝ์๋ง ์ ์ฐฉ์์ผฐ๋ค. ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ๋
์ต์ข
์ ์ผ๋ก ๋ถ์ ๋ฑ์ ์ธ๋ถ ์ํฅ์ ๋ฐฉ์งํ๊ธฐ ์ํด ๋ณดํธํ(Protection Plate)์ผ๋ก 4๋ฉด์ ๊ฐ์ธ๋ฉฐ ์ฑ๋ ํ๋ ์ดํธ์ ๋ณผํธ ๊ฒฐํฉํ์ฌ ์์ฑํ๋ค.
Fig. 1. Schematic Drawing of Polyurethane Damper Components: (a) Components of Polyurethane Damper, (b) Assembly of Polyurethane Damper
2.2 ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ ๊ฑฐ๋ ๋ฉ์ปค๋์ฆ
ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ๋ ๊ฐ์ ๊ณจ์กฐ์ ๊ฐ์์ ๊ฑฐ์
ํ๋ ์ดํธ์ ์ฌ์ด์ ์ ์ฉ๋๋ค. ์ง์ง ํ์ค์ด ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ ๋ฌ๋๋ฉด ์ง๋ ๋ฐ ๋ณ์๊ฐ ๋ฐ์ํ๊ณ ์ด์ ๋ฐ๋ผ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ
๋ํผ๋ Fig. 2์ ๊ฐ์ด ์ธ์ฅ ๋ฐ ์์ถ ๊ฑฐ๋์ ํ๊ฒ ๋๋ค. ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ธ์ฅ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๋ณ์๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ฉด ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ๋ ์ฌ๋ผ์ด๋ฉ ๋ธ๋ก์ด ์ธ์ฅ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๊ฑฐ๋ํ๋ฉฐ ์์ชฝ์
ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ์ค๋ฆฐ๋๋ ์์ถ๋๊ณ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ ์์ด์ด๋ ์์ชฝ์ผ๋ก ์ธ์ฅ๋๋ฉฐ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ์๋ ์ธ์ฅ ๋ณ์(${D}_{{T}}$)๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ค. ๋ฐ๋๋ก
์์ถ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๋ณ์๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ฉด ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ๋ ์ฌ๋ผ์ด๋ฉ ๋ธ๋ก์ด ์์ถ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๊ฑฐ๋ํ๋ฉฐ ์๋์ชฝ์ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ์ค๋ฆฐ๋๋ ์์ถ๋๊ณ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ ์์ด์ด๋
์๋์ชฝ์ผ๋ก ์ธ์ฅ๋๋ฉฐ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ์๋ ์์ถ ๋ณ์(${D}_{{C}}$)๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ค.
Fig. 3์ ํ์ค ์์ฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ์ ํ์ค-๋ณ์ ๊ฑฐ๋ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ ์์ด์ด๋ ํ์ค์ ์ํ ๋ณ์๊ฐ ๋ฐ์ํด๋ ์๋ณ์์ ์ํด
๋ณต์๋๋ ํ์๊ธฐ์ต ํจ๊ณผ์ ์์ฑ ๋ณํ์ด ๋ฐ์ํด๋ ์์จ์์ ํ์ค์ ๊ฑฐ ๋ง์ผ๋ก ์ํ์ผ๋ก ๋ณต์๋๋ ์ดํ์ฑ ํน์ฑ์ ์ํด ๊น๋ฐ ๋ชจ์์ ์ดํ์ฑ ๊ฑฐ๋์ ๋ํ๋ธ๋ค.
์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ ์์ด์ด์ ํน์ฑ ๋น๊ต๊ตฐ์ธ ๊ฐ์ฌ ์์ด์ด๋ ํ์ฑ ํ ๋ฐ๋ณต ํ์ค์ ์ํด ๋ฐ์ํ๋ ๋ณํ๋ฅ ๊ฒฝํ๋ก ์์ฑ ๊ฑฐ๋์ ๋ํ๋ธ๋ค. ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ์ค๋ฆฐ๋๋
ํ์ค์ด ๋ฐ๋ณต์ ์ผ๋ก ์์ฉํ๋ฉด ์๋ฅ ๋ณ์๊ฐ ๋ฐ์ํ์ง๋ง, ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก๋ ํ์ฑ ๊ฑฐ๋์ ๋ํ๋ธ๋ค. ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ์ค๋ฆฐ๋์ ์ ํ ์์ถ์ด ์์ฉํ๋ฉด ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ์ดํ์ฑ
ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ๊ณผ ์ ์ฌํ ๊น๋ฐ ๋ชจ์์ ๊ฑฐ๋์ ํ๋ค. ๋ํ, ์ ํ ์์ถ๋ ฅ($F_{Pre}$)์ ์ ์ง๋ ์ํ์์ ๊ฑฐ๋์ ์์ํ๋ฏ๋ก ์๋ฅ ๋ณ์๊ฐ ๋ณต์๋ ํ์ฑ
๊ฑฐ๋์ ํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ์ ๊ฑฐ๋์ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ์ ํ์ฑ๊ฑฐ๋, ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ์ ์ดํ์ฑ ๊ฑฐ๋์ ํตํฉํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ๊ฑฐ๋์ ๋ชจ์ฌํ ์
์์ผ๋ฉฐ ์ ํ ์์ถ์ด ์ ์ฉ๋๋ฉด ๋ณต์๋ ฅ์ด ์ถ๊ฐ๋ ์ด๋ ฅ ๊ฑฐ๋์ ๋ํ๋ธ๋ค.
Fig. 2. Tensile and Compression Behavior of Polyurethane Damper
Fig. 3. Behavior Mechanism of Polyurethane Damper
3. ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ ๊ตฌ์กฐ์คํ
3.1 ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ ๊ตฌ์กฐ์คํ
ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ์ ๊ฑฐ๋ ํน์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ ์ํด ์ํ๋๋ ๊ตฌ์กฐ์คํ์ ๋ด์ง ์ฑ๋ฅ ์ธก๋ฉด์์ ํ์ค ์ด๋ ฅ์ ์ ๋นํํ ์ ์๋ ATC-24 ๊ท๊ฒฉ์ ์๊ฑฐํ ๋ก๋ฉ
ํ๋กํ ์ฝ์ ์ค๊ณํ์ฌ ์งํํ์๋ค(ATC-24, 1992). ๋ก๋ฉ ํ๋กํ ์ฝ์ Fig. 4์ ๊ฐ์ด ๋จ๊ณ์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ๋ ๋์นญ์ ์ธ ๋ณ์ ์ฃผ๊ธฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ค. ํ์ค ์ฌ์ดํด์ ์ด ์๊ฐ 8,770์ด ๋์ 13๊ฐ๋ก ์ค์ ํ์๋ค. ๋ํ, ๋ก๋ฉ ํ๋กํ ์ฝ์
์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ์ ํ์ฑ ๋ณ์ ๊ตฌ๊ฐ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์ค๊ณ๋๋ฏ๋ก ๊ตฌ์กฐ์คํ์ ์ํด ์ฌ์ฉ๋ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ์ ๊ธธ์ด๊ฐ 300 mm์ด๋ฏ๋ก ํ์ฑ๋ณ์ ๊ตฌ๊ฐ์ธ 1.20%๋
3.60 mm์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ํ์ฑ๋ณ์ ๊ตฌ๊ฐ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๊ทธ ์ดํ์ ๋ณ์์์๋ 5๋ฒ์ ์ธ์ฅ ์์ถ์ด ๋ฐ๋ณต๋๊ณ ๊ทธ ์ดํ์ ํญ๋ณต ๋ณ์($\sigma_{{y}}$)์์๋
3.60 mm์ฉ ์ฆ๊ฐํ๋ฉฐ 3ํ ์ธ์ฅ ์์ถ์ ๋ฐ๋ณตํ๋ ๊ฐ๋ ๋ ์ฌ์ดํด ๊ทธ๋ฃน์ ๋ก๋ฉ ํ๋กํ ์ฝ๋ก ์ค๊ณํ์๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ์ต์ข
๋ณ์๋ 39.60 mm๊น์ง ๊ฑฐ๋ํ๋๋ก
์ค๊ณํ์์ผ๋ฏ๋ก ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ์ ํ์ฑ๊ฑฐ๋, ์์ฑ๊ฑฐ๋, ๊ฒฝํ๊ฑฐ๋ ๋ชจ๋๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ์ ๊ตฌ์กฐ์คํ์ ์ค๊ณ ๋ณ์์ธ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ๊ณผ ๊ฐ์ฌ ์์ด์ด ์ ์ฉ, ์ ํ์์ถ ํฌ๊ธฐ์ ๋ฐ๋ผ Table 1๊ณผ ๊ฐ์ด ์ด 6๊ฐ์ง์ ์ผ์ด์ค๋ก
๊ตฌ๋ถํ์ฌ ์ํ์ฒด๋ฅผ ์ ์ํ์๋ค. ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ๋ชจ๋ ์ํ์ฒด์๋ 4๊ฐ์ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ์คํ๋ง์ด ํฌํจ๋์ด ์์ผ๋ฏ๋ก ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ๋ช
์นญ์ Poly๋ฅผ ํฌํจ์์ผฐ๋ค. ์ดํ์ฑ
ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ ์์ด์ด๋ฅผ ์ ์ฉํ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ๋ SPoly, ๊ฐ์ฌ ์์ด์ด๋ฅผ ์ ์ฉํ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ๋ Poly๋ก ๊ตฌ๋ถํ์๋ค. ๋ํ, ์ ํ์์ถ์ ํฌ๊ธฐ๋
0%, 10%, 20%๋ก 10%์ฉ ์ฆ๊ฐ์์ผ ์ํธ์ ์ ์ฉํ์์ผ๋ฉฐ ๊ฐ๊ฐ 1~3์ผ๋ก ๋ช
์นญ์ ํฌํจํ์๋ค. Fig. 5๋ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ๋ฅผ ๊ตฌ์ฑํ๋ ์์ ๋ถํ๋ค์ ์ํธ์ด๋ค. ๊ฐ๊ฐ์ ์์ ๋ถํ์ ์์๋๋ฉด ๋ถํ๋ง์ ๊ต์ฒดํ๋๋ก ๋ชจ๋ํ ์ ์ํ์์ผ๋ฉฐ ์์ ๋ถํ์ ๊ฒฐํฉํ์ฌ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ
๋ํผ ์ํ์ฒด๋ฅผ ์์ฑํ์๋ค. ๋ํ, ์์ ๋ถํ์ Fig. 1์ ๋ํ๋ธ ๋ฒํธ์ ๋์ผํ๊ฒ ํ์ํ์๋ค. ์ถ๊ฐ๋ก ๊ตฌ์กฐ์คํ์ ์ํ์ฌ ๋ณตํฉ์ํ๊ธฐ๊ธฐ(Universal testing machine, UTM)์ ๋ถ์ฐฉ๋๋ ์๋ถ
๋ฐ ํ๋ถ ์ง๊ทธ๋ ์ ์ํ์๋ค. Fig. 6์ ๋ถํ ์ํธ๋ค์ ๊ฒฐํฉํ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ์ ์ํ์ฒด์ ๊ตฌ์กฐ์คํ ์ ๊ฒฝ์ด๋ค. ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ๊ณผ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ์ ์ ์ธํ ๋๋จธ์ง ๊ฐ์ฌ๋ SUS 304 ์คํ
์ธ๋ฆฌ์ค
์คํธ์ผ๋ก ์ ์ํ์๋ค. ๊ตฌ์กฐ์คํ์ 1,000 kN์ ํ์ค์ฑ๋ฅ์ ๊ฐ์ง ๋ณตํฉ์ํ๊ธฐ๊ธฐ๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๋ณ์์ ์ด ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์งํ๋์๋ค. ๊ตฌ์กฐ์คํ์ ATC-24 ๊ท๊ฒฉ์
์๊ฑฐํ์ฌ ์ด 6๊ฐ์ง์ ์ผ์ด์ค์ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ์ ๋ํด ์ธ์ฅ์์ถ ๋ฐ๋ณต ์คํ์ ์งํํ๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ๋ฐ์๋๋ ์ต๋ ํ์ค ์ ํญ ์ฑ๋ฅ, ์๋ฅ ๋ณ์, ํ๋ณต๋ฅ ,
์๋์ง ์์ฐ ๋ฅ๋ ฅ ๋ฑ์ ํตํด ๊ฐ ์ผ์ด์ค์ ๋ํ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ์ ๊ฑฐ๋ ํน์ฑ์ธ ๋ถ์ํ๊ณ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๊ณ ์ ํ๋ค.
Fig. 4. Loading Protocol of Structural Test
Fig. 5. Component Specimens for Polyurethane Damper
Fig. 6. Test Specimen and Structural Test of Polyurethane Damper
Table 1. Classification of Polyurethane Damper Cases for Structural Test
Case ID
|
Description
|
Poly1
|
0% Precompressed polyurethane spring 4EA + Steel wire 4EA
|
Poly2
|
10% Precompressed polyurethane spring 4EA + Steel wire 4EA
|
Poly3
|
20% Precompressed polyurethane spring 4EA + Steel wire 4EA
|
SPoly1
|
0% Precompressed polyurethane spring 4EA + SSMA wire 4EA
|
SPoly2
|
10% Precompressed polyurethane spring 4EA + SSMA wire 4EA
|
SPoly3
|
20% Precompressed polyurethane spring 4EA + SSMA wire 4EA
|
3.2 ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ ๊ตฌ์กฐ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ถ์
Fig. 7์ ์ด 6๊ฐ์ง์ ์ผ์ด์ค ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ์ ๊ตฌ์กฐ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ธ ํ-๋ณ์ ๊ฑฐ๋ ์๋ต ๊ทธ๋ํ์ด๋ค. ๊ตฌ์กฐ์คํ์ 1์ถ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ์ธ์ฅ์์ถ ๋ฐ๋ณต ์คํ์ ์ํํ์์ผ๋ฏ๋ก
๊ฑฐ๋์๋ต์ 1์ฌ๋ถ๋ฉด์ ์ธ์ฅ๊ฑฐ๋์ด, 3์ฌ๋ถ๋ฉด์ ์์ถ๊ฑฐ๋์ด ๋ํ๋๋ค. ๋ํ, ์์ถ๋ถ๋ถ์ ์์ฌ์ ์ธ์ฅ๋ถ๋ถ์ ์์ฌ๊ฐ ๋ํผ์ ์ํ ๋์นญ์ ์ผ๋ก ๋ฐฐ์น๋์ด ์ธ์ฅ๊ณผ
์์ถ์ ๊ฑฐ๋์๋ต๋ ๋์นญ์ ์ผ๋ก ํ์ฑ๋๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ๋์นญ์ ์ผ๋ก ๋ฐ์ํ ๊ฑฐ๋์๋ต์ ๊ฒฝํฅ์ ๋ฐ์ํ๋ ํ์ค์ด ๊ฐ์ฌ ์์ด์ด๋ฅผ ์ ์ฉํ Poly ๋ํผ๋ณด๋ค
์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ ์์ด์ด๋ฅผ ์ ์ฉํ SPoly ๋ํผ์์ ๋ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ์ด๋ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ์ด ๊ฐ์ฌ๋ณด๋ค ํ์ค ์ ํญ ์ฑ๋ฅ์ด
๋์ฑ ์ฐ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํ๋ฉฐ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ์ ์ ์ฉ๋ ์ ํ ์์ถ๋์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ์๋ ์ต๋ํ์ค์ด ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ด์์ผ๋ฏ๋ก ์ ํ์์ถ ์ ์ฉ๋จ์ ๋ฐ๋ผ
ํ์ค ์ ํญ ์ฑ๋ฅ์ด ์ฐ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ ์ ์๋ค. ๋ํ, ๊ฑฐ๋์๋ต์ ๊ฒฝํฅ์ ํ์ค๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ํ๋ณตํน์ฑ๋ ํ์ธํ ์ ์๋ค. Poly1 ๋ํผ์ SPoly1
๋ํผ์ ๊ฒฝ์ฐ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ์ ์ ํ์์ถ์ด ์ ์ฉ๋์ด์์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ณ์๊ฐ ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ๋ณ์๋ 0 mm๊ฐ ์๋์ง๋ง ํ์ด 0 kN์ผ๋ก ๋ํ๋๋ ํ์์ด ๋ฐ์ํ๋ค.
์ด๋ ๋ํผ์ ๋ฐ์ํ ์๋ฅ๋ณ์๋ก ์ง์ง์ด ๋ฐ์ํ ์ ์ ๋๋ก ๋ ๊ฐ์ ์ญํ ์ ์ํํ๊ฒ ์ํํ์ง ๋ชปํ ์ ์๋ค. ํ์ง๋ง ์ด๋ฅผ ์ ์ธํ ๋ค๋ฅธ ๋ํผ์์๋ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ์
์ ํ์์ถ์ด ์ ์ฉ๋์ด ์๋ฅ๋ณ์๊ฐ ๋ฐ์ํ์ง ์๊ณ ๊ฐ์ ์ญํ ์ ์ํํ ์ํํ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋๋๋ค.
Fig. 7. Response Behavior of Polyurethane Dampers: Poly1~Poly3, SPoly1~SPoly3
Table 2๋ Poly1 ๋ํผ๋ถํฐ SPoly3 ๋ํผ๊น์ง์ ์๋ต ๊ฑฐ๋์ ๋ํ ์ธ์ฅ ์ต๋ ํ์ค ์ฑ๋ฅ(Maximum tensile force, $F_{Tens}$)๊ณผ
์์ถ ์ต๋ํ์ค ์ฑ๋ฅ(maximum compressive force, $F_{Comp}$)์ ๋ํ๋ธ ํ์ด๋ค. ์๋ต ๊ฑฐ๋์์ ์ ์ ์๋ฏ์ด ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ์ด
์ ์ฉ๋ SPoly ๋ํผ๋ ๊ฐ์ฌ๊ฐ ์ ์ฉ๋ Poly ๋ํผ๋ณด๋ค ํฐ ํ์ค ์ ํญ ์ฑ๋ฅ์ ๋ํ๋ด๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ์ ํ์์ถ์ด 0%์ธ ๋ ๊ฐ์ ๋ํผ๋ฅผ ๋น๊ตํด๋ณด๋ฉด
์ธ์ฅ ์ธก๊ณผ ์์ถ ์ธก์์ ๊ฐ๊ฐ 29.34 kN, 33.96 kN์ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฐ์ํ์๊ณ , ์ ํ์์ถ์ด 10%์ธ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ๊ฐ 35.39 kN, 48.91 kN,
20%์ธ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ๊ฐ 26.74 kN, 22.70 kN์ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฐ์ํ์ฌ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ์ด ์ ์ฉ๋ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ์ ์ฐ์์ฑ์ ํ์ธํ์๋ค. ์ด๋,
ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ์ ์ ํ์์ถ์ด ์ ์ฉ๋จ์ ๋ฐ๋ผ์๋ ํ์ค ์ ํญ ์ฑ๋ฅ์ด ์์นํ๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ๊ฐ์ฌ๊ฐ ์ ์ฉ๋ ๋ํผ์ค์์ Poly1 ๋ํผ์ Poly3 ๋ํผ๋ฅผ
๋น๊ตํ๋ฉด ์ต๋ ํ์ค ์ ํญ ์ฑ๋ฅ์ด ์ธ์ฅ๊ณผ ์์ถ์ผ๋ก ๊ฐ๊ฐ 43.14 kN, 41.90 kN์ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ํ๋ฌ๊ณ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ์ด ์ ์ฉ๋ SPoly1
๋ํผ์ SPoly3 ๋ํผ์ ์ธ์ฅ ๋ฐ ์์ถ ํ์ค ์ ํญ ์ฑ๋ฅ์ ๋น๊ตํ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ๊ฐ 40.54 kN, 30.64 kN์ ์ต๋ํ์ค ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฐ์ํ์๋ค. ์ด๋
ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ์ ์ ํ์์ถ์ด 20% ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ ์ต๋ํ์ค ์ฑ๋ฅ์ด ์ฝ 40.00 kN ์ ๋ ์์นํจ์ ์๋ฏธํ๋ฉฐ ๊ฐ์ฌ๊ฐ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ์ผ๋ก ๋์ฒด๋ ๋
๋ณด๋ค ํฐ ์ฑ๋ฅ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ต๋ ํ์ค ๊ฐ์ด ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์ Poly1 ๋ํผ์ ๊ฐ์ฅ ๋์ SPoly3 ๋ํผ๋ฅผ ๋น๊ตํด๋ณด๋ฉด 83.82%๋ ์์น๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก
์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ๊ณผ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ์ ํ์์ถ์ด ์ ์ฉํ ๋ํผ์ ์ฐ์์ฑ์ ์
์ฆํ์๋ค.
Table 3์ ๊ตฌ์กฐ์คํ ์ดํ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ ๋ฐ ์ผ๋ฐ ๊ฐ์ฌ ์ํธ์ ๋ฐ์ํ ์๋ฅ๋ณ์(Residual displacement, $\triangle
D$)์ ํ๋ณต๋ฅ (Recovery rate, $R$)์ ๋ํ๋ด๊ณ Fig. 8์ ๊ตฌ์กฐ์คํ ์ดํ์ ์๋ฅ๋ณ์๊ฐ ๋ฐ์ํ ๊ฐ์ฌ ๋ฐ ์ดํ์ฑ ๊ธฐ์ตํฉ๊ธ ์์ด์ด ์ํธ์ด๋ค. ํ๋ณต๋ฅ ์ Eq. (1)๋ก ํํํ ์ ์์ผ๋ฉฐ $D_{\max}$๋ ์ต๋๋ณ์์ธ 39.60 mm, $\triangle D$ ๋ ์ํธ์ ๋ฐ์ํ ์๋ฅ๋ณ์, $R$์ ํ๋ณต๋ฅ ์ ์๋ฏธํ๋ค.
์ด๋, ํ๋ณต๋ฅ $R$์ ์ต๋๋ณ์์์ ์๋ฅ๋ณ์๋ฅผ ๋บ ํ ์ด๋ฅผ ์ต๋๋ณ์๋ก ๋๋์ด 100์ ๊ณฑํ์ฌ ๋ํ๋ธ๋ค. Poly ๋ํผ๋ ๊ฐ์ฌ๊ฐ ์ฌ์ฉ๋์ด ์๋ฅ๋ณ์๊ฐ
์ฝ 30.96 mm ์ด์ ๋ฐ์๋์์ผ๋ฉฐ ์ด์ ๋ฐ๋ผ ํ๋ณต๋ฅ ์ ์ฝ 21.80% ์ ๋์ ์๋นํ ๋ง์ ๋ณํ์ด ๋ฐ์ํ์๋ค. ํ์ง๋ง SPoly ๋ํผ๋ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ์
์ฌ์ฉํ์ฌ ์๋ฅ๋ณ์๋ ์ฝ 6.03 mm ๊ฐ๋ ๋ฐ์ํ๊ณ ํ๋ณต๋ฅ ์ ์ฝ 84.76% ์ด์์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฏ๋ก ์๋ฅ๋ณ์์ ๋ณต์๋ฅ ์ธก๋ฉด์์ ์ฐ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ํ๋๋ค.
์๋์ง ์์ฐ ๋ฅ๋ ฅ(Energy dissipation capacity, $EDC$)์ ์ง์ง๊ณผ ๊ฐ์ ์ธ๋ถ ํ์ค์ด ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ฐํด์ง ๋ ํ์ค์ ๋ํ ์๋ต์
์ค์ด๋ ๋ฅ๋ ฅ์ ์๋ฏธํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋์ ์ฉ๋์ ์๋์ง ์์ฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ณด์ ํ๋ ๋ํผ์ผ์๋ก ๋์ฑ ์์ ํ๊ณ ์ฑ๋ฅ์ด ์ฐ์ํ ๋ํผ์์ ์๋ฏธํ๋ค. ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ์
๊ตฌ์กฐ์คํ์ ์ํํ์ฌ ๋์ถ๋ ์๋์ง ์์ฐ ๋ฅ๋ ฅ์ Table 4์ ๊ฐ๋ค. Poly1~3 ๋ํผ์ SPoly1~3 ๋ํผ์ ์๋์ง ์์ฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋น๊ตํด๋ณด๋ฉด ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ์
์ ํ์์ถ์ด ๊ฐํด์ง์๋ก ์๋์ง ์์ฐ ์์ด ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ์ด๋, ์ ํ์์ถ์ด 0%์์ 10%๋ก ์ฆ๊ฐํ๋ฉด ์๋์ง ์์ฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ท ์ฝ 3696.71
kNยทmm๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๊ณ 10%์์ 20%๋ก ์ฆ๊ฐํ ๊ฒฝ์ฐ ์ฝ 7545.09 kNยทmm๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ์ ์ ํ์์ถ์ด ๊ฐํด์ง์๋ก
์๋์ง ์์ฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋น์ ํ์ ๋ฐ ๋น์ฝ์ ์ผ๋ก ์์นํจ์ ํ์ธํ์๊ณ ์ ํ์์ถ์ ์ ์๋ฏธ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ์๋ค. ๋ํ, Poly2 ๋ํผ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ํ์์ถ์ด 10% ์ ์ฉ๋์ด
์์์๋ ์ ํ์์ถ์ด ์ ์ฉ๋์ง ์์ SPoly1๋ณด๋ค ์๋์ง ์์ฐ ์์ด ์ ์ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋๋ฐ ์ด๋ฅผ ํตํด ์๋์ง ์์ฐ ๋ฅ๋ ฅ ์ธก๋ฉด์์ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ์
์ฐ์์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ์๋ค.
Eq. (2)์ $ER$์ SPoly ๋ํผ์ ์๋์ง์์ฐ ์์ ๋ํ Poly ๋ํผ์ ์๋์ง์์ฐ ์์ ๋น์จ์ธ ์๋์ง ์์ฐ ๋น์จ์ด๋ค. ์ฌ๊ธฐ์, $E_{Poly}$๋
Poly ๋ํผ์ ์๋์ง์์ฐ ์์ด๋ฉฐ $E_{SPoly}$๋ SPoly ๋ํผ์ ์๋์ง์์ฐ ์์ ์๋ฏธํ๋ค. ์๋์ง ์์ฐ ๋น์จ์ ๊ฐ์ ์ ํ์์ถ ์์ด ์ ์ฉ๋
๋ํผ์ ๋ํด์๋ง ์ ์ฉ๋ ์ ์์ผ๋ฉฐ ์ ํ์์ถ์ด 0%์ธ ๊ฒฝ์ฐ 72.23%, 10%์ธ ๊ฒฝ์ฐ 82.37%, 20%์ธ ๊ฒฝ์ฐ 82.95%๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ ํ์์ถ
์์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์๋์ง ์์ฐ ๋น์จ๋ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ์ด๋ ์ ํ์์ถ ์์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ ๋์ ์ธ ์๋์ง ์์ฐ ์์ ์ฆ๊ฐํ์ง๋ง ์ดํ์ฑ
ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ๊ณผ ์ผ๋ฐ ๊ฐ์ฌ์ ์๋์ง ์์ฐ ์ ์ฐจ์ด๋ ์ผ์ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
Fig. 8. Residual Displacement of SSMA and Steel Wire: (a) Residual Displacement of Steel Wire, (b) Residual Displacement of SSMA Wire
Table 2. Classification of Polyurethane Damper Cases for Structural Test
Classification
|
Maximum tensile force
($F_{Tens}$, kN)
|
Maximum compressive force ($F_{Comp}$, kN)
|
Poly1
|
83.37
|
-84.38
|
Poly2
|
95.80
|
-83.26
|
Poly3
|
126.51
|
-126.28
|
SPoly1
|
112.71
|
-118.34
|
SPoly2
|
131.19
|
-132.17
|
SPoly3
|
153.25
|
-148.98
|
Table 3. Classification of Polyurethane Damper Cases for Structural Test
Classification
|
Poly1
|
Poly2
|
Poly3
|
SPoly1
|
SPoly2
|
SPoly3
|
Residual displacement ($\triangle D$, mm)
|
30.20
|
031.5
|
31.20
|
5.50
|
6.40
|
6.20
|
Recovery rate ($R$, %)
|
23.74
|
20.45
|
21.21
|
86.11
|
83.84
|
84.34
|
Table 4. Classification of Polyurethane Damper Cases for Structural Test
Classification
|
Poly1
|
Poly2
|
Poly3
|
SPoly1
|
SPoly2
|
SPoly3
|
Energy dissipation capacity
($EDC$, kNยทmm)
|
12211.50
|
16491.54
|
23395.78
|
16906.94
|
20020.33
|
28206.27
|
4. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ธฐ์กด ๋ํผ์ ์๊ตฌ ๋ด์ง ์ฑ๋ฅ๊ณผ ์ฌ๋ฃ ์์ฑ ๋ฐ ๋ง๋ชจ๋ก ์ธํ ๋ด๊ตฌ์ฑ ํ๊ณ๋ฅผ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ ์ํด ์ ์์ฌ๋ฅผ ํ์ฉํ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ๋ฅผ ๊ณ ์ํ๊ณ ๊ตฌ์กฐ
์คํ์ ์ํํ์ฌ ๊ฑฐ๋ ํน์ฑ์ ๋ถ์์ ์ํํ์๋ค. ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ๋ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ํ์ฑ ํน์ฑ์ ๋ํ๋ด๋ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ์ ์ ํ ์์ถ์ ๊ฐํ์ฌ ๋ณธ์ ํน์ฑ์ ํฅ์์ํค๊ณ
์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ์ ์ ์ฉํ์ฌ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ๋ณต์ ํน์ฑ์ ์ฆ์ง์ํจ ์ฅ์น์ด๋ค. ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ์ ๊ฑฐ๋ ํน์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ด๋ก ์ ๊ฐ๋
์ ๋ฆฝ ๋ฐ ์ค๊ณ ์์ธ๋ฅผ
์์ฑํ๊ณ ๊ตฌ์กฐ ์คํ์ ์ํํ์ฌ ์๋ต ๊ฑฐ๋์ ๋์ถํ์๋ค. ๋ํ, ์ค๊ณ ๋ณ์์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ตฌ์กฐ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ํ์ฌ ํ์ค ์ ํญ ์ฑ๋ฅ, ์๋ฅ ๋ณ์, ํ๋ณต๋ฅ , ์๋์ง
์์ฐ ๋ฅ๋ ฅ ๋ฑ์ ๋ถ์ํ์ฌ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ์ ๋ํ ํน์ฑ ๊ฒ์ฆ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ์ฌ ๋์ถ๋ ๊ฒฐ๋ก ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ์ ํ์ค ์ ํญ ์ฑ๋ฅ์ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ์ด ์ ์ฉ๋ SPoly ๋ํผ๊ฐ ๊ฐ์ฌ๊ฐ ์ ์ฉ๋ Poly ๋ํผ๋ณด๋ค ๋ ํฐ ์ต๋ํ์ค์ ๋ํ๋ด๋ฏ๋ก ์ฐ์ํ
ํ์ค ์ ํญ ์ฑ๋ฅ์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ํ, ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ์ ์ ์ฉ๋ ์ ํ์์ถ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ฉด SPoly ๋ฐ Poly ๋ํผ ๋ชจ๋์์ ํ์ค ์ ํญ ์ฑ๋ฅ์ด ์์นํ๋ ๊ฒฝํฅ์
๋ํ๋๋ค. ์๋ฅ ๋ณ์ ๋ฐ ํ๋ณต๋ฅ ์ SPoly ๋ํผ๊ฐ Poly ๋ํผ๋ณด๋ค ์๋ฅ๋ณ์๊ฐ ํ์ ํ ๊ฐ์ํ๊ณ ๋ณต์๋ฅ ์ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ํ, ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ์
์ ์ฉ๋ ์ ํ์์ถ์ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ๊ณผ ๊ฐ์ฌ ์์ด์ด์ ๋ฐ์ํ๋ ์๋ฅ๋ณ์ ๋ฐ ๋ณต์๋ฅ ์๋ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น์ง ์์๋ค. ์๋์ง ์์ฐ ๋ฅ๋ ฅ์ SPoly ๋ํผ๊ฐ
Poly ๋ํผ๋ณด๋ค ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ํ๋ด์๊ณ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ์ ์ ์ฉ๋ ์ ํ์์ถ์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์ฆ๊ฐํ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด๋ฌํ ํน์ฑ์ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ๋
๊ฐ์ฌ๋ณด๋ค๋ ์ดํ์ฑ ํ์๊ธฐ์ตํฉ๊ธ ์์ด์ด๋ฅผ ์ ์ฉํ๊ณ ์ ํ์์ถ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ฉด ํ์ค ์ ํญ ์ฑ๋ฅ, ์๋ฅ๋ณ์, ํ๋ณต๋ฅ , ์๋์ง ์์ฐ ๋ฅ๋ ฅ ๋ฑ์ ์ฑ๋ฅ์ด ํฅ์๋๋ ๊ฒ์
๋ํ๋๋ค.
์ถํ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ์ ์คํ์ ํตํ์ฌ ๋์ถ๋ ํน์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ ์ํด ์ ํ์์ ํด์์ ์ํํ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ํ ๋น๊ต ๋ถ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ ์์ ์ด๋ค.
๋ํ, ํ์ฅ ์ ์ฉ์ฑ ๊ฒ์ฆ์ ์ํ์ฌ ํด๋ฆฌ์ฐ๋ ํ ๋ํผ์ ๊ฑฐ๋ ํน์ฑ์ ์์นํด์ ๋ชจ๋ธ๋ก ๊ตฌํํ๊ณ ํ๋ ์ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ ์ฉ ์ ๋ฌด์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ด์ง ์ฑ๋ฅ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ
์์ ์ด๋ค.
๊ฐ์ฌ์ ๊ธ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ํ๊ตญ์ฐ๊ตฌ์ฌ๋จ ์ค๊ฒฌํ์์ฐ๊ตฌ ์ฌ์
(2021R1A2B5B 0200259911)์ ์ง์์ ์ํด ์ํ๋์์ต๋๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ ์ง์์ ๊น์ ๊ฐ์ฌ๋ฅผ
๋๋ฆฝ๋๋ค.
References
"ATC-24. (1992). Guidelines for cyclic seismic testing of components of steel structures
for buildings, Report No. ATC-24, Applied Technology Council, Redwood City, CA."
"Ban, W. H., Hu, J. W. and Ju, Y. H. (2020). โSeismic performance evaluation of recentering
braced frame structures using superelastic shape memory alloys-nonlinear dynamic analysis.โ
KSCE Journal of Civil and Environmental Engineering Research, KSCE, Vol. 40, No. 4,
pp. 353-362, https://doi.org/10.12652/Ksce. 2020.40.4.0353 (in Korean)."
"Cho, H. M. and Hu, J. W. (2021). โSeismic performance evaluation for piloti structures
of MPS seismic isolation device in response to earthquakes on the Richter Scale 7.0
- nonlinear dynamic analysis.โ KSCE Journal of Civil and Environmental Engineering
Research, KSCE, Vol. 41, No. 1, pp. 13-20, https://doi.org/ 10.12652/Ksce.2021.41.1.0013
(in Korean)."
"Choi, E. S., Park, S. J. and Woo, D. S. (2017). โEstimation of compressive stiffness
of polyurethane rubber springs and its application.โ Journal of Korean Society of
Steel Construction, KSSC, Vol. 29, No. 3, pp. 229-236, https://doi.org/10.7781/kjoss.2017.29.3.229
(in Korean)."
"Hu, J. W. (2015). โSeismic behavior and estimation for base isolator bearings with
self-centering and reinforcing systems.โ KSCE Journal of Civil and Environmental Engineering
Research, KSCE, Vol. 35, No. 5, pp. 1025-1037, https://doi.org/10.12652/Ksce.2015.35.5.1025
(in Korean)."
"Ju, Y. H. and Hu, J. W. (2021). โExperimental study on the behavior of polyurethane
springs for compression members.โ Applied Science, MDPI, Vol. 11, No. 21, 10223, https://doi.org/10.3390/app112110223."
"Mirzai, N. M., Attarnejad, R. and Hu, J. W. (2021). โExperimental investigation of
smart shear dampers with re-centering and friction devices.โ Journal of Building Engineering,
Elsevier, Vol. 35, 102018, https://doi.org/10.1016/j.jobe.2020.102018."
"Qiu, C., Wang, H., Liu, J., Qi, J. and Wang, Y. (2020). โExperimental tests and finite
element simulations of a new SMA-steel damper.โ Journal of Smart Materials and Structures,
IOP, Vol. 29, No. 3, https://doi.org/10.1088/1361-665X/ab6abd."
"Reggio, A. and Angelis, M. D. (2015). โOptimal energy-based seismic design of non-conventional
Tuned Mass Damper (TMD) implemented via inter-story isolation.โ Journal of Earthquake
Engineering and Structural Dynamics, Wiley, Vol. 44, No. 10, pp. 1623-1642, https://doi.org/10.1002/eqe.2548."
"Wang, W., Fang, C., Zhang, A. and Liu, X. (2019). โManufacturing and performance
of a novel selfโcentring damper with shape memory alloy ring springs for seismic resilience.โ
Journal of Structure Control and Health Monitoring, Wiley, Vol. 26, No. 5, e2337,
https://doi.org/10.1002/stc.2337."
"Yuan, Y., Wei, W. and Ni, Z. (2021). โAnalytical and experimental studies on an innovative
steel damper reinforced polyurethane bearing for seismic isolation applications.โ
Journal of Engineering Structures, Elsevier, Vol. 239, 112254, https://doi.org/10.1016/j.engstruct.2021.112254."