(Patrick Sun Kwon)
๊ถ์ฌ์ฐ1iD
(Shahrokhishahraki Rahim)
๋ผํ2
(Jun Boum Park)
๋ฐ์ค๋ฒ3โ
-
์์ธ๋ํ๊ต ๊ฑด์คํ๊ฒฝ๊ณตํ๋ถ ์์ฌ๊ณผ์
(Seoul National University)
-
์์ธ๋ํ๊ต ๊ฑด์คํ๊ฒฝ๊ณตํ๋ถ ๋ฐ์ฌ๊ณผ์
(Seoul National University)
-
์์ธ๋ํ๊ต ๊ฑด์คํ๊ฒฝ๊ณตํ๋ถ ๊ต์
(Seoul National University)
Key words (Korean)
์ฐ์
๋จ์ง, ์ฑํ ์ฌ, ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ ํผํฉ๋ฌผ, ์ค๊ธ์ ํก์ฐฉ
Key words
Industrial zone, Fill material, Zeolite mixed soil, Heavy metal adsorption
-
1. ์ ๋ก
-
2. ์คํ ์ฌ๋ฃ ๋ฐ ๋ฐฉ๋ฒ
-
2.1 ์คํ ์ฌ๋ฃ
-
2.2 ์คํ๋ฐฉ๋ฒ
-
3. ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๊ณ ์ฐฐ
-
3.1 ํ๋ถ์์ํ ๊ฒฐ๊ณผ
-
3.2 ํ์ค๋ค์ง์ํ ๋ฐ ์ง์ ์ ๋จ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ
-
4. ๊ฒฐ ๋ก
1. ์ ๋ก
์ต๊ทผ์๋ ๊ตญ๋ด์ ๊ธ๊ฒฉํ ์ฐ์
์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ๊ตญ๋ด ์ฐ์
๋จ์ง์ ์๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ค. ์ด์ ๊ทธ ์ง์ญ์ ํ๊ฒฝ์ค์ผ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์ฌ๊ฐํ ์ฌํ์ ์ธ ๋ฌธ์ ๋ก ๋ ์ค๋ฅด๊ณ
์๋ค. ์ฌ๋ฌ ํ๊ฒฝ์ค์ผ ์ค ํนํ ํ ์์ค์ผ์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋๊ธฐ ๋๋ ์์ง ์ค์ผ๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ ์ด๋์ฑ์ด ์์ผ๋ฏ๋ก ๊ทธ ์ง์ญ์ ์ฅ๊ธฐ๊ฐ ์๋ฅํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ์ก์์ผ๋ก ์ค์ผ์ ํ์
ํ๊ธฐ๊ฐ
์ฝ์ง ์์ ์ค์ผ์ด ์๋นํ ์งํ๋์ด ํผํด๋ฅผ ๋ณธ ํ์์ผ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง๋ค. ๋ํ, ํ ์์ค์ผ์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ค๋ฅธ ํ๊ฒฝ์ค์ผ๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ํ๋ฒ ์ค์ผ์ด ๋๋ฉด ์ ํํ๋๋ฐ
๋ง๋ํ ๋น์ฉ๊ณผ ์๊ฐ์ด ํฌ์๋๋ค. ๊ตญ๋ด ํ ์ํ๊ฒฝ ๋ณด์ ๋ฒ์์ ์ ํ ํ ์์ค์ผ๋ฌผ์ง๋ค์ ์ด 17๊ฐ ํญ๋ชฉ์ด ์์ผ๋ฉฐ ๊ทธ์ค ์ค๊ธ์์ As, Cd, Cu, Cr6+, Pb, Ni, Zn, Hg์ 8๊ฐ ํญ๋ชฉ์ผ๋ก ์ ์๋์ด ์๋ค.
์ด๋ฌํ ์ค๊ธ์๋ค์ ์์ฐ์ํ์์ ํ๋ฐ์ด๋ ์๋ฌผํ์ ๋ถํด๋ก ์ฝ๊ฒ ๋ถํด๊ฐ ๋์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ ํฐ ํผํด๋ฅผ ์ผ์ผํฌ ์ ์๋ค(Ministry of Environment,
2014).
์ค๊ธ์์ ๋ง์ด ์ฌ์ฉํ๋ ์ฐ์
๋จ์ง์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ธฐํ ์ฃผํ์ฉ์ง๋ ๋์
์ฉ์ง๋ณด๋ค ์ค๊ธ์์ค์ผ์ด ์ฌ๊ฐํ ์์ค์ด๋ฉฐ ํนํ ๊ธฐ๊ณ ๋ฐ ์กฐ์ ๊ณต๋จ ์ง์ญ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ค๊ธ์ ์ค์ผ๋๊ฐ
๋งค์ฐ ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค(Lee and Koh, 2003). ๋ํ, ์ฌ์๊ตญ๊ฐ์ฐ์
๋จ์ง์ ๊ฒฝ์ฐ ๋น์ฒ ๊ธ์ ๊ณต์ ์ด๋ ์ ๊ฐ๊ณต์ ๋ฑ์ ํฌํจํ๋ ๊ธ์์ฐ์
์ผ๋ก ์ธํ์ฌ
๋ค๋ฅธ ์ํ ๋๋ ์ธ์ฐ ๊ตญ๊ฐ์ฐ์
๋จ์ง๋ณด๋ค ์ค๊ธ์ ๋๋๊ฐ ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค(Jeong et al., 2015) ํ๊ฒฝ๋ถ์์ ์ฐ์
๋จ์ง๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ์ค์ ์ค์ธ โ์ฐ์
๋จ์ง
ํ ์ ์งํ์ ํ๊ฒฝ์กฐ์ฌโ์์ 2011๋
์ ์กฐ์ฌํ ๋ฐ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ์ฐ์
๋จ์ง ๋ด์ ์
์ฒด ์ค 15.3 %๊ฐ ํ ์์ค์ผ ์ฐ๋ ค ๊ธฐ์ค์ ์ด๊ณผํ๊ณ ๊ทธ์ค 16.7 %๋
์งํ์๊น์ง ์ค์ผ๋์๋ค(Ministry of Environment, 2012). ์ด๋ฌํ ์ฐ์
๋จ์ง ํ๋ถ์ง๋ฐ ํ ์์ค์ผ์ ํ์ฐ์ ์ค์ด๊ณ ์งํ์ ์ค์ผ์ ๋ฐฉ์งํ๊ณ ์,
ํ๋ถ์ง๋ฐ์ ํก์ฐฉ์ฑ์ ์ง๋ ํก์ฐฉ์ธต์ ๋ง๋ค๊ณ ์ ํ๋ค. ๋์ฒด์ฌ๋ก ์ฌ์ฉ๋ ํก์ฐฉ์ ๋ ์ข์ ํก์ฐฉ๋ฅ์ ๋ฌผ๋ก ์ฑํ ์ฌ๋ก ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ ์ ์ ํ ์ง์ง๋ ฅ์ ๊ฐ์ ธ์ผ ํ๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํก์ฐฉ์ฑ์ ์ง๋ ํก์ฐฉ์ ๋ก ์ฒ์ฐ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ๋ ๊ตญ๋ด์์๋ ๊ฒฝ์๋ถ๋ ์์ผ๋ง ์ผ๋์ ๋ง์ด ๋ถํฌํ๊ณ ์๋ค. ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ๋
๋์ ์์ด์จ ๊ตํ๋ฅ๋ ฅ๊ณผ ๋ค๊ณต์ฑ ๊ตฌ์กฐ๋ก ์ธํด ์ค๊ธ์ ํก์ฐฉ๋ฅ๋ ฅ์ด ๋งค์ฐ ๋์ ๋ฌผ์ง๋ก ์๋ ค์ ธ ์๋ค(Erdem et al., 2004, รren et al.,
2006, Periฤ et al., 2004, Wijesinghe et al., 2016). ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ๊ฒฐ์ ๊ตฌ์กฐ๋ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก SiO4์ AlO4 ์ฌ๋ฉด์ฒด๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ ธ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฌํ ๊ณต๋๊ตฌ์กฐ ๋ด์ ๋ค์ํ ์์ด์จ๊ณผ ๋ฌผ ๋ถ์๊ฐ ์ ์ ๊ธฐ์ ๊ฒฐํฉ์ผ๋ก ๊ฒฐํฉํ๊ณ ์์ด์ ์์ฉ์ก ๋ด์ ์์ด์จ๊ณผ ์ฝ๊ฒ ๊ตํ๋๋
ํน์ฑ์ ๋ณด์ธ๋ค(Noh, 2014). ์ฒ์ฐ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ ๊ฒฝ์ฐ ํฉ์ฑ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ๋นํด ์๋๊ฐ ๋จ์ด์ ธ ์๋์ ์ผ๋ก ํก์ฐฉ๋ฅ๋ ฅ์ ๋จ์ด์ง์ง๋ง, ๊ฐ๊ฒฉ์ด ๋์ฑ ์ ๋ ดํด
๊ตญ๋ด์ธ์ ์ผ๋ก ์ฒ์ฐ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ค๊ธ์ ์ ๊ฑฐ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ํ๋ฐํ ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ์๋ค. ์ฐ๊ตฌ์ ์ฌ์ฉ๋ ์ฒ์ฐ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋๋ผ๋ณ๋ก ๊ทธ ํน์ฑ์ด๋
๊ตฌ์ฑํ๊ณ ์๋ ๊ด๋ฌผ์ ์์ด์ ์ฝ๊ฐ์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ง๋ง ์ค๊ธ์ ์ ๊ฑฐ์ ๋ฐ์ด๋ ํจ์จ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค(Erdem et al., 2004, Inglezakis
et al., 2007, รren et al., 2006, Periฤ et al., 2004, Wijesinghe et al., 2016, Wingenfelder
et al., 2005). Hong(2016)์ ๋ท์ฑ์์ฌ๋ก ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ๊ธฐ์กด์ ์ฌ๋ฃ๋ฅผ ์์ด ํก์ฐฉ๋ฅ์ ์ฆ๊ฐ์ ๋ํด์ ์ ์ํ ๋ฐ๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, Joanna
and Kazimierz๋ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ๋ชจ๋๋ฅผ ์์ด์ PRB (Permeble Reactive Barrier)๋ก ์ฌ์ฉํ์ ๋์ ํก์ฐฉ๋ฅ ์ฆ๊ฐ์ ๋ํด์
์ ์ํ ๋ฐ๊ฐ ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ฒ์ฐ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ํก์ฐฉ์ฑ์ ํ์ฉํด, ์ฐ์
๋จ์ง ํ๋ถ์ง๋ฐ์ ์ค์ผ๋ฒ์๋ฅผ ์ค์ฌ ์ถํ ์ ํํด์ผ ํ ํ ์์ ์์ ์ค์ฌ ์ ํ๋น์ฉ์ ์ค์ด๊ณ ์ ํ๋ค.
๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ๋ค์ ๊ฒฝ์ฐ, ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ํก์ฐฉ๋ฅ์ ๋ณด๋ค ์ด์ ์ ๋ง์ถ์๋ค๋ฉด ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ํก์ฐฉ๋ฅ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๊ฐ๋์ ์ธ ํน์ฑ๋ค์ ํ์ฉํด ์ฑํ ์ฌ๋ก
์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์์๋ณด๊ณ ์ ํ๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด ๊ธฐ์กด์ ์ฑํ ์ฌ์ธ ํํํ ๋ฅผ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ์ผ์ ๋น์จ(25 %, 50 %, 75 %)๋ก ์์ด ๊ฐ๊ฐ์ ๋ํด ํก์ฐฉ๋ฅ
๋ฐ ๊ฐ๋๋ฅผ ๋น๊ต ๋ถ์ํ์๋ค.
2. ์คํ ์ฌ๋ฃ ๋ฐ ๋ฐฉ๋ฒ
2.1 ์คํ ์ฌ๋ฃ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฌ์ฉํ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ๋ ๊ฒฝ์๋ถ๋ ํฌํญ ๊ทผ์ฒ ์์ผ๋ง ์ผ๋์์ ์ฑ์ทจํ๋ค. ๊ธฐ์กด ์ฑํ ์ฌ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ด์
์ฐ์์ ์ฑ์ทจํ ํํํ ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ค. ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์
ํํํ ์ ๊ธฐ๋ณธ ๋ฌผ์ฑ๊ฐ์ Table 1๊ณผ ๊ฐ๋ค. ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ํ ์์ ์ค๋ธ์์ 105 ยฐC๋ก ํ๋ฃจ ๋์ ๊ฑด์กฐํ ํ์ ์ฌ์ฉํ๋ค. ์๋ฃ๋ฅผ ๋ฐฐํฉํ๊ธฐ ์ ์ ๊ฐ
์๋ฃ์ ํก์ฐฉํน์ฑ ๋ฐ ์ต๋ํก์ฐฉ๋ฅ์ ๋ฐํํ ์ ์๋ ์
๊ฒฝ์ ์๊ณ ์ ๋จผ์ ์
๊ฒฝ ๋ณ ํก์ฐฉ์คํ์ ์ํํ์๋ค. ์๋ฃ์ ์
๋๋ KS F 2302์์ ๊ท์ ํ ์ฒด๋ฅผ
๊ธฐ์ค์ผ๋ก #10์ฒด(2 mm) ์ด์, #10-40์ฒด(2-0.42 mm), #40-100์ฒด (0.42- 0.149 mm), #100-200์ฒด(0.149-0.075
mm), #200์ฒด(0.075 mm) ์ดํ(ํต๊ณผ)๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋ถ๋ฆฌํ์๋ค. ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ํ ์์ 3๊ฐ์ง ๋น์จ๋ก ๋ฐฐํฉ๋์๋ค. ๋ฐฐํฉ์ ์ค๋๋น๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์งํํ์์ผ๋ฉฐ
๋ฐฐํฉ๋น๋ 25 %, 50 %, 75 %๋ก ๊ฐ๊ธฐ SZ25, SZ50, SZ75๋ก ๋ช
๋ช
ํ์์ผ๋ฉฐ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ํ ์์ ๊ฐ๊ธฐ SZ0์ SZ100์ผ๋ก ๋ช
๋ช
ํ๋ค.
์๋ฃ๋ค์ ์
๋ ๋ถํฌํ๋ Fig. 1๊ณผ ๊ฐ๋ค.
Table 1. Chemical and Physical Properties of Specimens
|
pH
|
Classification
(USCS)
|
Chemical composition
|
Specific surface
(m2/g)
|
Cation exchange capacity (meq/100g)
|
Specific gravity
|
Test Soil
|
7
|
SP
(Cu=8.5, Cg=0.74)
|
SiO2 - 59.55; Al2O3 - 19.28; Na2O - 1.32; Fe2O3 - 6.68; CaO - 0.74; Na2O - 1.32; K2O โ 2.96; LOI - 9.46
|
11.97
|
9.43
|
2.68
|
Zeolite
|
6.5
|
-
|
SiO2 - 70.87; Al2O3 - 13.96; Na2O - 2.23; Fe2O3 - 2.72; CaO - 1.59; Na2O - 3.84; K2O โ 3.13; LOI - 3.87
|
44.97
|
69.58
|
2.33
|
Fig. 1.
Particle Size Distribution Curves of Specimens
2.2 ์คํ๋ฐฉ๋ฒ
2.2.1 ํ๋ถ์ํก์ฐฉ์ํ
์๋ฃ๋ค์ ํก์ฐฉ๋ฅ์ ์คํํ๊ธฐ ์ํด ํ๋ถ์ํก์ฐฉ์ํ์ ์ํํ์๋ค. ๊ฐ๊ธฐ 4 g์ ๊ฑด์กฐ ์๋ฃ๋ฅผ ๋ฐฐ์น์ ๋ฃ๊ณ 40 mL์ ์ค๊ธ์์์ฉ์ก๊ณผ 24์๊ฐ ๋์ ๋ฑ์จ๋ฐ์
์ํจ ํ ์๋ฅ ์ค๊ธ์ ์ด์จ์ ์์ ์์ ํก๊ด ๊ด๋๊ธฐ(Atomic Absorption Spectroscopy)๋ฅผ ํตํด ์ธก์ ํ์๋ค. ์ค๊ธ์์์ฉ์ก์ ๋๋๋
50, 125, 250, 500, 750, 1000, 1500, 2000 mg/L๋ก ์ ๋๋๋ถํฐ ๊ณ ๋๋๊น์ง ์ฌ์ฉํ์๋ค. ๋ถ์์๋ ์ฃผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ๋ญ๋ฎค์ด(Langmuir)์
ํ๋ก์ธํ๋ฆฌํ(Freundlich) ๋ฑ์จํก์ฐฉ์์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ถ์ํ๋ค.
2.2.2 ํ์ค๋ค์ง์ํ ๋ฐ ์ง์ ์ ๋จ์ํ
ํ์ค๋ค์ง์ํ์ ASTM D698-12์ ๊ท์ ์ ๋ฐ๋ผ ์งํํ์ผ๋ฉฐ ์ง์ ์ ๋จ์ํ์ ASTM D3080์ ๋ฐ๋ผ ์ํํ์๋ค. ํ์ค๋ค์ง์ํ์ 10 cm์ ์ง๋ฆ์
๊ฐ์ง ๋ชฐ๋์ ์๋ฃ๋ฅผ 3์ธต์ผ๋ก ๋๋์ด ๋ฃ์ผ๋ฉด์ 600 kN-m/m3์ ์๋์ง๋ฅผ ๊ฐํด์ ๋ค์ง๋ ์ํ์ผ๋ก ์ด๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ํจ์๋น์ ๊ฑด์กฐ๋จ์์ค๋์ฌ์ด์ ๊ด๊ณ์ธ ๋ค์ง๊ณก์ ์ ๊ทธ๋ ค ์ต๋ ๊ฑด์กฐ๋จ์์ค๋์ ๊ตฌํ๋ค. ํ์ค๋ค์ง์ํ์ ํตํด
์ต์ ํจ์๋น์ ์ต๋ ๊ฑด์กฐ๋ฐ๋๋ฅผ ๊ตฌํ์๊ณ ์ด๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก 90 %์ ๋ค์ง๋๋ก ์ง์ ์ ๋จ์ํ์ ์ํํ์๋ค. ์ง์ ์ ๋จ์ํ์ ์๋ฃ๋ฅผ ์ํ๋ก ๋๋์ด์ง ๋ ๊ฐ์ ์ ๋จ์์์
๋ฃ์ ํ ์๋ ์ชฝ ์์๋ ๊ณ ์ ํ๊ณ ์์ชฝ ์์์ ๊ณ ์ ๋ ์์ง๋ ฅ(๊ตฌ์์)์ ์ ๋จ๋ ฅ์ ์ ์ ์ฆ๊ฐ์ํค๋ฉฐ ํ์ ์ ๋จ ์ํค๋ ์ํ์ด๋ค. ์ง์ ์ ๋จ์ํ์์ ์ฌ์ฉํ
๊ตฌ์์์ 40, 80, 160 KPa์ ์ฌ์ฉํ์๊ณ , ์์์ ํฌ๊ธฐ๋ ๋์ด 40 mm ์ง๋ฆ 60 mm๋ก ์คํ์ ์ํํ์๋ค.
3. ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๊ณ ์ฐฐ
3.1 ํ๋ถ์์ํ ๊ฒฐ๊ณผ
3.1.1 ์
๊ฒฝ ๋ณ ํก์ฐฉ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ
์์ ํก๊ด ๊ด๋๊ธฐ๋ฅผ ํตํด ๋ถ์ํ ์๋ฅ ์ค๊ธ์ ์ด์จ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ํก์ฐฉ๋ฅ์ ๋ถ์ํ์๋ค. ํก์ฐฉ๋ ์ค๊ธ์์ ์์ Eq. (1)์ ํตํด ๊ณ์ฐํ์๋ค.
$$C_s=(C_i-C_e)\times\frac Vm$$
|
(1)
|
์ฌ๊ธฐ์, Cs๋ ํก์ฐฉ๋ ์ค๊ธ์ ์ด์จ์ ์(mg/g), Ci๋ ์ด๊ธฐ ์ค๊ธ์ ์ฉ์ก์ ๋๋(mg/L), Ce๋ ํํ์ํ ๋๋ฌ ์ดํ ์ฉ์ก์์์ ์ค๊ธ์ ๋๋(mg/L), V๋ ์ฉ์ก์ ๋ถํผ, m์ ํก์ฐฉ์ ์ ์ง๋(g)์ด๋ค.
์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ํ์ ๋ฐฐํฉํ๊ธฐ ์ ์ ๋จผ์ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ํ์ ์
๊ฒฝ ๋ณ ํก์ฐฉ์ํ์ ์ํํ์๋ค. ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ๊ฒฝ์ฐ, 10๋ฒ์ฒด๋ฅผ ํต๊ณผํ์ง ๋ชปํ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ๋นํด
#10-40๋ฒ์ฒด ์ฌ์ด์ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ๋ ์ฝ 1.25๋ฐฐ ๊ทธ ์ธ์ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ๊ฒฝ์ฐ 1.37๋ฐฐ ์ ๋์ ์ค๊ธ์ ์ด์จ์ด ํก์ฐฉ๋์๋ค. ์
๊ฒฝ์ด ์์์ง์๋ก ํก์ฐฉ๋ฅ ์ด
์ฆ๊ฐํ์ง๋ง, ์
๊ฒฝ์ด ์ผ์ ์ดํ๋ก ์์์ง๋ ๊ฒฝ์ฐ ํฐ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณด์ด์ง ์๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ฒฝํฅ์ Malliou ๋ฑ์ด ๋ณด๊ณ ํ ํด๋ฆฌ๋
ธํํธ๋ก๋ผ์ดํธ์ ํก์ฐฉ๋ฅ ์ํ๊ณผ
์ ์ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ์ค๊ธ์ ํก์ฐฉ์ ์์ด์ ๊ฐ์ฅ ์ฃผ์ํ ์์๋ ์์ด์จ์นํ๋ฅ๋ ฅ๊ณผ ๋นํ๋ฉด์ ์ด๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋ฌผ์ง์ ์
๊ฒฝ์ด ์์์ง์ ๋ฐ๋ผ ๋นํ๋ฉด์ ๋ฐ
์์ด์จ ์นํ๋ฅ๋ ฅ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ค(Helffeich and Kunin, 1963). ๊ทธ๋ฌ๋ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ด๋ถ์ ๊ณต๋์ด ๋ง์ ๋ด๋ถ์ ์ธ๋ถ์ ์์ด์จ์นํ๋ฅ๋ ฅ๊ณผ
๋นํ๋ฉด์ ์ด ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค. ์ธ๋ถ์ ๋นํ๋ฉด์ ๊ณผ ์์ด์จ์นํ๋ฅ๋ ฅ์ ์
๊ฒฝ์ด ์์์ง์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐ์ํ๋ ์ธ๋ถ์ ์์ด์จ์นํ๋ฅ๋ ฅ๊ณผ ๋นํ๋ฉด์ ์ ์ ์ฒด์ ๋นํ๋ฉด์ ๊ณผ ์์ด์จ์นํ๋ฅ๋ ฅ์
๋ํด์ ์๋์ ์ผ๋ก ์์ ๋น์ค์ ์ฐจ์งํ๊ณ ์๋ค(Guan et al., 2010, Zhan et al., 2002). ๋ฐ๋ผ์ Fig. 2์ ๊ฐ์ด ์ผ์
์
๊ฒฝ ์ดํ์์๋ ํก์ฐฉ๋ฅ์ด ๋น์ทํด์ง๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ํ์ ๊ฒฝ์ฐ, ์
๊ฒฝ์ด ์์์ง์ ๋ฐ๋ผ ํก์ฐฉ๋ฅ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ด๋๋ฐ ์ด๋ ๋นํ๋ฉด์ ๋ฐ ์์ด์จ์นํ๋ฅ๋ ฅ์
์ฆ๊ฐ๋ก ์ธํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค(Dube et al., 2001). Bradl(2004)์ ์ํ๋ฉด ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฌ์งํ ๊ฐ ์ ์ฑํ ์ ๋นํด ํก์ฐฉ๋ฅ ์ด ๋จ์ด์ง๋ ๊ฒ์ผ๋ก
๋ณด์ด๋ฉฐ, ์ค๊ธ์์ด์จ์ ์ ํ์ ํก์ฐฉ์ ์์ด์ ๋ฉ๊ณผ ๊ตฌ๋ฆฌ๊ฐ ๋ค๋ฅธ ์ค๊ธ์๋ค(์นด๋๋ฎด, ์์ฐ, ๋์ผ, ๋ง๊ฐ)์ ๋นํด ๋๋ค๊ณ ์ ์ํ๋ค. ๋ํ, ์ ํ ์ ๊ฒฝ์ฐ pH๊ฐ
๋ฎ์์ง๋ฉด ํ๋ฉด์ ์์ ํ๋ฅผ ๋๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ด๋๋ฐ, ์ด๋ก ์ธํด ํก์ฐฉ๋ฅ์ด ์ฆ๊ฐํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค(Elliott et al., 1986).
Fig. 2.
Adsorption of Metal Ions by Different Particle Size of Soil and Zeolite (m = 4 g,
V = 40 mL, time = 24 hr)
ํผํฉ๋ฌผ๋ค์ ์์ฐ๊ณผ ๋ฉ ํก์ฐฉ ๊ณก์ ์ Fig. 3๊ณผ ๊ฐ๋ค. ์์ฐ๊ณผ ๋ฉ ์์ฉ์ก ๋ชจ๋ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ํจ๋์ด ๋์์ง์ ๋ฐ๋ผ ๋์์ก๋ค. ์ด๋ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ์์ด์จ
๊ตํ๋ฅ๋ ฅ์ด ํ ์๋ฃ์ ๋นํด ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค. ๋ฉ๊ณผ ์์ฐ์ ํก์ฐฉ ๊ทธ๋ํ๋ฅผ ๋น๊ตํด๋ดค์ ๋, ํ๊ณผ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ ๋ชจ๋ ๋ฉ์ ํก์ฐฉ๋ฅ ์ด ์์ฐ๋ณด๋ค ์๋ฑํ ๋์
๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค. ์ด๋ ๋ฉ์ ์ํ์ด์จ๋ฐ๊ฒฝ์ด ์์ฐ์ ๋นํด ์์ผ๋ฏ๋ก ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ ๋ฐ ํ ์์ ์์ด์จ๊ณผ ๊ตํ์ด ๋ ์ ์ด๋ฃจ์ด์ ธ์ ๋ผ๊ณ ์๊ฐ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ฒฝํฅ์
ํ๊ณผ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ ๋ชจ๋, ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋ฌ ์ฐ๊ตฌ์์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๊ฐ์ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ธ๋ค(Elliott et al., 1986, Lim, 1999, Periฤ et al.,
2004, Zamzow and Murphy, 1992).
Fig. 3.
Adsorption of Metal Ions by Soil-Zeolite Mixtures (m = 4 g, V = 40 mL, time = 24 hr)
3.1.2 ๋ฑ์จํก์ฐฉ์
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ๋ญ๋ฎค์ด์ ํ๋ก์ธํ๋ฆฌํ ๋ฑ์จํก์ฐฉ์์ ํตํด ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค. ๋ญ๋ฎค์ด์ ํ๋ก์ธํ๋ฆฌํ ์์ ๊ฐ์ฅ ๋ง์ด ์ฌ์ฉ๋๋ ํก์ฐฉ์๋ค์ด๋ค(Erdem et
al., 2004, Joanna et al., 2013). ๋จผ์ ๋ญ๋ฎค์ด ๋ฑ์จํก์ฐฉ์์ Eq. (2)์ ๊ฐ๋ค.
$$\frac{C_e}{C_s}=\frac1{Q_L\cdot K_L}+\frac{C_e}{Q_L}$$
|
(2)
|
์ฌ๊ธฐ์, Cs์ Ce๋ ์์์ ์ธ๊ธํ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ๊ณ , QL์ ์ต๋ ํก์ฐฉ๋ฅ, KL์ ๋ญ๋ฎค์ด ์์์ด๋ค. ๋ญ๋ฎค์ด ํก์ฐฉ์์ ๋จ์ผ ํก์ฐฉ์ธต์ ์ ์ ๋ก ๊ฐ์ ํ์ฌ, ํ๋์ ํก์ฐฉ์ง์ ์ด ํ๋์ ๋ถ์๋ง ์์ฉํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ํก์ฐฉ๋ฐ์์ด ์งํ๋จ์ ๋ฐ๋ผ ํก์ฐฉ
๊ฐ๋ฅํ ๊ณต๊ฐ์ด ์ ์ ๋ถ์กฑํด์ง๋ฏ๋ก ์ผ์ ์๊ฐ ์ดํ๋ก๋ ํก์ฐฉ์ด ๋ ์ด๋ฃจ์ด์ง์ง ์์ ๊ทธ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ๊ฐ ์ ์ ์๋ ดํ๋ ํํ๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค. ์ด์ ํก์ฐฉ ์ง์ ๋๋๊ฐ ๋ฎ์
๋๋ ๋์ ์นํ๋ ฅ์ ๋ณด์ด๋ ํก์ฐฉ ์ง์ ๋๋๊ฐ ๋์์ง์๋ก ์นํ๋ ฅ์ด ๋ฎ์์ง๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ธ๋ค(Langmuir, 1918)
ํ๋ก์ธํ๋ฆฌํ ์์ Eq. (3)์ ๊ฐ๋ค.
$$\ln C_s=\ln K_F+\frac1n\ln C_e$$
|
(3)
|
์ฌ๊ธฐ์, Cs์ Ce๋ ์์์ ์ธ๊ธํ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ๊ณ , KF์ ํ๋ก์ธํ๋ฆฌํ ์์,
์ ํก์ฐฉ์ ์ ํก์ฐฉ์ง ๊ฐ์ ๊ฒฐํฉ ์ธ๊ธฐ๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ฉฐ
์ด 1์ด ๋๋ฉด ์ ํ๊ทธ๋ํ๋ก ๋ํ๋๋ค. ํ๋ก์ธํ๋ฆฌํ์์ ์ค์ผ๋ฌผ์ง์ ๋๋์ ํก์ฐฉ๋์ด ๋น์ ํ์ ๊ฐ์ง๋ค. ํ๋ก์ธํ๋ฆฌ์์ ๋ญ๋ฎค์ด์๊ณผ ๋ค๋ฅด๊ฒ ํ ๊ฐ์ ๋ถ์ ๋ง์ด์๋๋ผ
์ฌ๋ฌ์ธต์ ํก์ฐฉ์ธต์ ํ์ฑํ๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํ๋ค. ๊ฐ๊ฐ ์์ฐ๊ณผ ๋ฉ์ ๋ ๋ฑ์จํก์ฐฉ์์ผ๋ก ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ Tables 2 and 3๊ณผ ๊ฐ๋ค.
Table 2. The Result of Zinc Adsorption by Langmuir and Freundlich Equation
Mixing ratio
|
Langmuir Model
|
Freundlich Model
|
QL
|
KL
|
R2
|
KF
|
|
R2
|
SZ0
|
2.44
|
0.011
|
0.96
|
0.32
|
0.26
|
0.96
|
SZ25
|
4.44
|
0.005
|
0.86
|
0.36
|
0.33
|
0.96
|
SZ50
|
4.98
|
0.006
|
0.91
|
0.37
|
0.34
|
1.00
|
SZ75
|
5.96
|
0.005
|
0.91
|
0.44
|
0.35
|
0.99
|
SZ100
|
8.63
|
0.003
|
0.90
|
0.47
|
0.41
|
0.98
|
Table 3. The Result of Lead Adsorption by Langmuir and Freundlich Equation
Mixing ratio
|
Langmuir Model
|
Freundlich Model
|
QL
|
KL
|
R2
|
KF
|
|
R2
|
SZ0
|
4.92
|
0.055
|
0.99
|
0.32
|
0.49
|
0.89
|
SZ25
|
13.57
|
0.011
|
0.99
|
0.38
|
0.57
|
0.94
|
SZ50
|
22.08
|
0.007
|
0.90
|
0.28
|
0.71
|
0.97
|
SZ75
|
33.78
|
0.005
|
0.88
|
0.24
|
0.82
|
0.99
|
SZ100
|
45.87
|
0.004
|
0.88
|
0.24
|
0.88
|
0.99
|
์์ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ, ์ ์ฒด์ ์ผ๋ก ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ํจ๋์ด ๋์์ง์๋ก ์ต๋ํก์ฐฉ๋ฅ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ณผ ์ ์์๋ค. ๋ญ๋ฎค์ด์๋ณด๋ค๋ ํ๋ก์ธํ๋ฆฌํ์์ ๋ ๋น์ทํ ๊ฒฝํฅ์
๋ณด์ด๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ๋ค.๋ฉ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ญ์ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ํจ๋์ด ๋์์ง์๋ก ์ต๋ํก์ฐฉ๋ฅ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ณผ ์ ์์๋ค. SZ0๊ณผ SZ25์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๋ญ๋ฎค์ด๊ฐ,
๋๋จธ์ง ํผํฉ๋ฌผ ๋ฐ SZ100 (์ ์ฌ๋ผ์ดํธ)์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ํ๋ก์ธํ๋ฆฌํ์๊ณผ ๋ ๋น์ทํ ๊ฒฝํฅ์ ๋ํ๋๋ค. ์ด๋ Erdem et al.(2004)์ด๋ รren
et al.(2006)๊ณผ๋ ๋ค๋ฅธ๊ฒฐ๊ณผ์ธ๋ฐ, ์ด๋ ๋ฎ์ ๋๋์์๋ ๋ญ๋ฎค์ด์์ด ๋ ์ ํํ๋ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ฎ์ ๋๋ ๋ฟ๋ง์๋๋ผ 2000 mg/L๊น์ง์ ๊ณ ๋๋๋ก
์คํ์ ์งํํ์ฌ ํ๋ก์ธํ๋ฆฌํ ์๊ณผ ๋ ๋น์ทํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ป์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ด๋ฉฐ ์ด๋ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ Shin et al.(2014)์ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ์นํ๋ค. ๋ฉ์
ํก์ฐฉ๋ฅ์ ๊ฒฝ์ฐ ์์ฐ๋ณด๋ค ์๋ฑํ ๋ฐ์ด๋จ์ ์ ์ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ Periฤ et al.(2004)๋ฑ์ด๋ Zamzow and Murphy์ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ์
์ผ์นํ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. ์ด๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ฐ์
๋จ์ง ๋ด์ ์ค๊ธ์ ์ ๊ฑฐ ์์๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ ์ค๊ณ์์๋ก ์ฌ์ฉํ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค. ๋ํ, ์์ฐ๊ณผ ๋ฉ ๋ชจ๋ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์
ํจ๋์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ํ๋ก์ธํ๋ฆฌํ ์์์ธ 1/n์ด ์ฆ๊ฐํ๋ ๋ชจ์ต์ ๋ณด์๋ค. ์ด๋ ํก์ฐฉ์ ์ ํก์ฐฉ ์ง์ ๊ฒฐํฉ ์ธ๊ธฐ ๋๋ ์นํ๋๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ถํ ์ฐ์
๋๋ ๋ค๋ฅธ ์ํฅ์ผ๋ก๋ถํฐ ํก์ฐฉ๋ ์ค๊ธ์์ด์จ์ด ํ์ฐฉ์ด ์ ์ด์ง์ ๋ํ๋ด๋ฉฐ ์ด๋ ์ถํ ์ฑํ ์ฌ๋ด์ ์ค๊ธ์์ด์จ์ผ๋ก ์ธํ 2์ฐจ์ค์ผ์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ์ค์ด๋ ๋ค๊ณ ๋ณด์ธ๋ค.
3.2 ํ์ค๋ค์ง์ํ ๋ฐ ์ง์ ์ ๋จ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ
3.2.1 ํ์ค๋ค์ง์ํ
ํ์ค๋ค์ง์ํ์ ASTM D698-12์ ๋ฐ๋ผ ์งํํ์๋ค. Fig. 4๋ ํ์ค๋ค์ง ์ํ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ํจ๋์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์ต์ ํจ์๋น๋ ์ปค์ง๊ณ ์ต๋๊ฑด์กฐ๋จ์
์ค๋์ ๊ฐ์ํ๋ค. ์ด๋ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ๊ฐ ์ฉ์๋์ด ํฐ ๋ค๊ณต์ฑ ๋ฌผ์ง๋ก ๋ฌผ์ ๋ง์ด ํก์ํ๊ณ ์๋์ ์ผ๋ก ํํํ ๋ณด๋ค ๋น์ค์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ผ๊ณ ์๊ฐ๋๋ค. ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ๊ฐ
๊ฐ์ง ๋ด๋ถ์ ๊ณต๋์ ๋ฌผ์ด ์ ์ฅ๋จ์ผ๋ก ํํํ ๋ณด๋ค ์ต์ ํจ์๋น๊ฐ ๋ ๋๊ฒ ๋์จ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ฌ์ง๋ค. ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ-ํํํ ํผํฉ๋ฌผ ์ค์ SZ75๋ฅผ ์ ์ธํ๊ณ ๋๋จธ์ง๋
๊ตญํ ๊ตํต๋ถ์์ ์ ์ํ ๋๋ก ํ ๊ณต KDS 44 30 00์์ ์ ์ํ๋ ์ฑํ ์ฌ๋ก ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ์ต๋๊ฑด์กฐ๋จ์ ์ค๋์ธ 1.471 t/m2์ ๋ง์กฑํ๋ค(Ministry of Land, Infrastructure, and Transport, 2016). ๋๋ก ํ ๊ณต KDS 44 30 00์์๋
90 % ๋ค์ง๋๋ก ์๊ณตํ ํ์ ๊ฑด์กฐ๋จ์์ค๋์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ํ๋๋ฐ ์ด๋ ๊ฐ์ ๊ฐ๊ฐ SZ25๊ฐ 1.595 t/m2, SZ50์ด 1.508, SZ75๊ฐ 1.419 t/m2๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
Fig. 4.
Result of Standard Compaction Test (Target Value = 1.471 t/m2)
3.2.2 ์ง์ ์ ๋จ์ํ
์ง์ ์ ๋จ์ํ์ ASTM D3080์ ๋ฐ๋ผ ์ํํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ Table 4์ ๊ฐ๋ค. ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ํจ๋์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ๋ด๋ถ๋ง์ฐฐ๊ฐ์ ๊ฐ์ํ๊ณ ์ ์ฐฉ๋ ฅ์
์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์๋ค. ๋ชจ๋ ํผํฉ๋ฌผ ๋ฐ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ๋(Lee et al., 2011)์์ ์ ์ํ ์ฑํ ์ฌ๋ค์ ํ๊ท ๋ด๋ถ๋ง์ฐฐ๊ฐ์ธ 30~45ยฐ์ ๊ฐ์ ๊ฐ์ง๋
๊ฒ์ ํ์ธํ๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฌ์ฉ๋ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ๋ Yukselen-Aksoy (2010)์์ ์ ์ํ ๊ฐ๋ณด๋ค๋ ์กฐ๊ธ ๋ฎ๊ฒ ๋ด๋ถ๋ง์ฐฐ๊ฐ์ด ์ธก์ ๋์๋๋ฐ ์ด๋
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ณด๋ค ๋น์
๋์ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ผ๊ณ ์๊ฐ๋๋ค.
Table 4. The Result of Direct Shear Test
|
SZ0
|
SZ25
|
SZ50
|
SZ75
|
SZ100
|
Friction angle (ยฐ)
|
40.2
|
37.3
|
35.8
|
31.7
|
31.6
|
Cohesion (kPa)
|
18.3
|
30.6
|
32.5
|
31.2
|
34.6
|
4. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ๋ฅผ ํ์ฉํ ํก์ฐฉ์ฑ ์ฑํ ์ฌ๊ฐ๋ฐ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ถ์ํก์ฐฉ์ํ, ํ์ค๋ค์ง์ํ ๋ฐ ์ง์ ์ ๋จ์ํ์ ์ํํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฒฐ๋ก ์ ์ป์๋ค.
(1) ์ฑํ ์ฌ์ ์ฌ์ฉ๋ ํผํฉ๋ฌผ์ ํก์ฐฉ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ํ๋ถ์ํก์ฐฉ์ํ๊ฒฐ๊ณผ, ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ์ ํจ๋์ด ๋์์ง์๋ก ํก์ฐฉ๋ฅ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์์ผ๋ ๊ทธ ์ฆ๊ฐ
ํญ์ด ํจ๋๊ณผ ์ ๋น๋กํ์ง๋ ์์๋ค. 25 %๋ก ๋ฐฐํฉํ SZ25์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ธฐ์กด ์ฑํ ์ฌ์ธ ํํํ ๋ณด๋ค, ์์ฐํก์ฐฉ์ 1.82๋ฐฐ, ๋ฉ ํก์ฐฉ์ 2.76๋ฐฐ ์ฆ๊ฐํ์๋ค.
๋ํ, ํผํฉ๋ฌผ๋ค์ ๋ฉ ํก์ฐฉ๋ฅ ์ด ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ ํก์ฐฉ๋ฅ ์ ๋นํด ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋๋ฐ ์ด๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ค๊ธ์ ์ด์จ์ ์ ํ์ ํก์ฐฉ์ ์ด์ฉํ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ฌ์ง๋ค.
(2) ํ์ค๋ค์ง์ํ ๊ฒฐ๊ณผ, 75 % ์ ์ธํ ๋ชจ๋ ํผํฉ๋ฌผ์ ์ต๋๊ฑด์กฐ๋จ์ ์ค๋์ ๊ตญํ ๊ตํต๋ถ์์ ์ ์ํ ๊ธฐ์ค์ด์์ ๊ฐ์ ๋ํ๋๋ค.
(3) ์ง์ ์ ๋จ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ, 75 %๋ฅผ ํฌํจํ ๋ชจ๋ ํผํฉ๋ฌผ์ ๊ธฐ์กด์ ์ฑํ ์ฌ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ์ฌ๋ฃ ์ค ํ๋์ธ ํํํ ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๊ฐ ๋ฒ์(30~45ยฐ)์ ํฌํจ๋
๊ฒ์ ์ ์ ์์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ ์ฌ๋ผ์ดํธ๋ฅผ ํ์ฉํด ์ฐ์
๋จ์ง ํ๋ถ์ง๋ฐ์ ํก์ฐฉ์ฑ ์ฑํ ์ธต์ ํ์ฑํด ์ค์ผ๋ฒ์ ํ์ฐ์ ์ค์ด๊ณ ์ ์ํํ ๊ธฐ์ด์ ์ธ ์ฐ๊ตฌ๋ก์, ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ด์ฉํด ์ค์
ํ์ฅ์ ์ ์ฉํ๋ ์ฐ๊ตฌ์ ์ํ์ด ํ์ํ๋ค.