-
1. ์ ๋ก
-
2. ๋์์๋ฃ
-
3. Bayesian ๊ธฐ๋ฒ ๊ธฐ๋ฐ์ ํผํฉ Gumbel ๋ถํฌ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ถ์
-
3.1 Bayesian ๊ธฐ๋ฒ์ ์ด์ฉํ ํผํฉ ํ๋ฅ ๋ถํฌ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ถ์ ๋ฐฉ๋ฒ
-
3.2 Bayesian Markov Chain Monte Carlo ๋ชจ์
-
3.3 ๋ชจ์์คํ
-
4. ๋ถํฌํ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ถ์ ๋ฐ ๋น๋ํด์ ํ๊ฐ ๊ฒฐ๊ณผ
-
5. ๊ฒฐ ๋ก
1. ์ ๋ก
์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ๊ฐ์ ํ์์ ๊ณ์ ์ ์ผ๋ก ์ฌ๋ฆ์ฒ ์ ์ง์ค๋๋ฉฐ ์ด ๊ธฐ๊ฐ์ ๋ํ์ ์ธ ๊ฐ์๋ฐ์ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ผ๋ก๋ ์ฅ๋ง์ ํํ์ด ์๋ค. ์ต๊ทผ ๋ค์ด ์ฌ๋ฆ์ฒ ๊ฐ์ํน์ฑ์ด ๊ณผ๊ฑฐ์
๋ง์ด ๋ฌ๋ผ์ง๊ณ ์๋ค๋ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ด ๋ง์์ง๊ณ ์๋ค(Park et al., 2008). ์ฅ๋ง์ ํํ์ผ๋ก ์ธํ ๊ฐ์๋์ ๊ฐ์ฐ์ง์์๊ฐ ๋ฐ ๊ฐ์ฐ๊ฐ๋ ์ธก๋ฉด์์ ์๋ก
๋ค๋ฅธ ํน์ง์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ผ๋ฉฐ(Kwon et al., 2008b), ์ด๋ฌํ ํน์ง์ ๊ณ ๋ คํ ๊ฐ์ฐ๋ถ์๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ๋ค์ ์งํ๋์๋ค. ์ฆ, ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ์ฌ๋ฆ์ฒ
๊ทน์น๊ฐ์๋์ ์ด๋ฌํ ํน์ง์ผ๋ก ์ธํด ์ง์์๊ฐ์ด ๊ธธ์ด์ง๋ ๊ฒฝ์ฐ ์ด์ค์ฒจ๋(multi mode)๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง์ผ๋ฉฐ(Ho et al., 2003), ๋จ์ผ
ํ๋ฅ ๋ถํฌ๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๊ฐ์ฐ๋น๋ํด์ ์ ์ด๋ฌํ ์ด์ค์ฒจ๋(multi mode)์ ํน์ง์ ๊ณ ๋ คํ๋๋ฐ ํ๊ณ๊ฐ ์๋ค.
์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ๋ ์ค๋ฌด์ ์ธ ๊ด์ ์์ ํ๋ฅ ๊ฐ์ฐ๋๋ ์์ฑ์ ์ํด Gumbel ๋ถํฌํ์ ์ถ์ฒํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ถ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก๋ ํ๋ฅ ๊ฐ์ค๋ชจ๋ฉํธ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก
์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์์ ๊ฐ์ฐ๋น๋ํด์ ์ ํ๋ฅ ๋ถํฌํ ์ ์ ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ๋ค์ ์งํ๋์๋ค. Heo et al.(1999)์ ์ ๊ตญ 22๊ฐ ๊ด์ธก์ง์ ์
์ฐ ์ต๋์น๊ณ์ด ์๋ฃ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ๊ฐ์ ํ๋ฅ ๋ถํฌํ์ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ, GEV ๋ถํฌ๋ฅผ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ ์ฐ์ต๋ ๊ฐ์ฐ์๋ฃ์ ๊ฐ์ฅ ์ ํฉํ ํ๋ฅ ๋ถํฌํ์ผ๋ก ์ ์ ํ์๋ค.
Lee et al.(2000)์ 21๊ฐ ๊ด์ธก์ง์ ์ ์ฐ ์ต๋์น๊ณ์ด ์๋ฃ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ๊ฐ์ ํ๋ฅ ๋ถํฌํ์ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ, Gumbel ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ํ
ํ๋ฅ ๋ถํฌํ์ผ๋ก ์ ์ ํ์๋ค. Lee et al.(2009)์ ๋ชจ๋ฉํธ๋ฒ, ์ต์ฐ๋๋ฒ, ํ๋ฅ ๊ฐ์ค๋ชจ๋ฉํธ๋ฒ์ ์ด์ฉํ์ฌ ๋ํํ๋ฅ ๋ถํฌํ ํ๋ณด๊ตฐ์ ์ ์ ํ ํ, resampling
๋ฐฉ๋ฒ์ธ Jacknife๊ธฐ๋ฒ์ ์ ์ฉํ์ฌ Gumbel ๋ถํฌ๊ฐ ์ง์๊ธฐ๊ฐ 12์๊ฐ, 24์๊ฐ์ ๋ํด ๊ฐ์ฅ ์ ํฉํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐํ๋ค.
๋งค๊ฐ๋ณ์์ ํ๋ฅ ๋ถํฌํ๊ณผ๋ ๋ค๋ฅด๊ฒ ํต๋ฐ๋ํจ์(kernel density function)๋ฅผ ์ด์ฉํ ๋น๋งค๊ฐ๋ณ์์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ค์ ์งํ๋์๋ค(Kwon
et al., 2007). ๋์ํ๋ ๋ถ์์ ๋ถํฌํ ์ ์ ์ด ์๊ตฌ๋์ง ์๋ ๋น๋งค๊ฐ๋ณ์์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํ์ฉํ์ฌ ๋ค์ค์ฒจ๋๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ ์ฐํ๊ฒ ํ๋ฅ ๋ถํฌ ์ถ์ ์ด
๊ฐ๋ฅํ๋ค๊ณ ์ ์ํ๊ณ , ๊ธฐ์กด ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ๋ฐฉ๋ฒ์์ ๋์์ ์ฑ์ด ๋นํ์ค์ ์ผ๋ก ์ถ์ ๋๋ ๋ฐ๋ฉด, ๋น๋งค๊ฐ๋ณ์์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฃผ์ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ค์ ํฉ๋ฆฌ์ ์ธ ๋์์ ์ฑ ํ๊ฐ๋ฅผ
์ ๊ณตํ์๋ค(Kwon and Moon, 2006). ํนํ, ์๋ฃ์ ๊ธฐ์ง์ ๋ด๋ถ์ ๋ด์ฝ์ ์์ด์๋ ์ฐ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ฐํํ๋ ์ฅ์ ์ด ์๋ค. ํต๋ฐ๋ํจ์ ๋ฐฉ๋ฒ์
์ฌ๋ฌ ์ฅ์ ์ด ์๋ ๋ฐ๋ฉด ๊ผฌ๋ฆฌ(tail)๋ถ๋ถ์ ์ธ์ฝ์ ๊ฒฝ์ฐ ์๋์ ์ผ๋ก ๋นจ๋ฆฌ ์๋ ดํ๋ ๋จ์ ์ด ์์ด ๋น๋ํด์ ์ ํน์ ๋น๋ ์ด์์์๋ ํ๋ฅ ๊ฐ์๋์ ๋ณํ๊ฐ
๋ฏธ๋ฏธํ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฌํ ๋ฌธ์ ์ ์ ํด๊ฒฐํ๊ณ ์ ํต๋ฐ๋ํจ์๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ๋ ์ฐ๊ตฌ๋ ์งํ๋์๋ค(Kwon and Moon, 2006). ๋น๋งค๊ฐ๋ณ์์ ๋ฐฉ๋ฒ์
๋ ๋ค๋ฅธ ๋ฌธ์ ์ ์ Quantile ํจ์๊ฐ ์กด์ฌํ์ง ์์ผ๋ฉฐ, ์์น์ ์ธ ์ ๊ทผ๋ง์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค๋ ์ ์ด๋ค. ์ด๋ฌํ ์ ์์ 2๊ฐ ์ด์์ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ํ๋ฅ ๋ถํฌ๊ฐ ํผํฉ๋
ํผํฉ๋ถํฌ์ ์ ์ฉ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ํ์ํ๋ค.
ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ๋จ์ผํ ๋ชจ์ง๋จ์ด๋ผ๋ ๊ฐ์ ํ์์ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ๊ฒฝ์ฐ Gumbel ๋ถํฌ๊ฐ ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ต์ ๋ถํฌํ์ผ๋ก ์ ์ ๋๊ณ ์์ง๋ง, ๋ง์ ๊ฒฝ์ฐ์ ์์ด์ ํผํฉ๋ถํฌ์
ํํ๋ฅผ ๊ฐ๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ก ์ธํด ๊ฐ์ฐ๋น๋ํด์ ์ ๊ณผ๋/๊ณผ์ ์ถ์ ๋๋ ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ฐ์ํ ์ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ํผํฉ๋ถํฌ์ ๋ฐ์์์ธ์ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง๊ฐ ์์ ์
์๋ค. ์ฒซ์งธ, ๊ฐ์ฐ์ ํ๋ณธ์ค์ฐจ(sampling error)๋ก ๊ธฐ์ธํ ์ ์๋ค. ์ฆ, ๋น๋ํด์์ ์ํ ์๋ฃ๊ฐ ์ถฉ๋ถ์น ์์์ ๋ํ๋๋ ์ผ์์ ์ธ ํ์์ผ
์ ์๋ค. ๋์งธ, ๊ฐ์ฐ์ ํน์ฑ์ด ๋ค๋ฅธ ๋ ๊ฐ ์ด์์ ๋ฐ์์์ด ์๋ก ํผ์ฌ๋์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ก ๊ฐ์ ํ ์ ์๋ค. ํผํฉ๋ถํฌํ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ๊ตญ๋ด์ฐ๊ตฌ ์ฌ๋ก์์๋ ๊ฐ์ฐ์๋ฃ๋ฅผ
๋ชจ์ง๋จ๋ณ๋ก ๋ถ๋ฅ(ํน์ ์ฌ๊ฑด ๋๋ ๊ธฐ๊ฐ๋ณ๋ก ์ญ์ถ์ ํ์ฌ ์ฅ๋ง์ ํํ์ผ๋ก ๋ถ๋ฅ)ํด์ ํด์ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ(Yoon et al., 2012)๊ณผ ํน์ ํ ๋ถ๋ฅ ์์ด ํผํฉ๋ถํฌ๋ฅผ
์ ์ฉํ์ฌ ํด์ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถ๋๋ค(Shin and Lee, 2014). ํผํฉ๋ถํฌ๋ฅผ ์ด์ฉํ ๋น๋ํด์ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ถ์ ์ ๋ํ ์ด๋ ค์์ผ๋ก ์ ํ์ ์ผ๋ก
์ํ๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ต์ฐ๋๋ฒ ๋๋ EM (expectation-maximization) ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ด ์ฃผ๋ก ์ ์๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ํนํ EM ๊ธฐ๋ฒ์ด ๊ฐ์ฅ ๋ํ์ ์ธ
ํผํฉ๋ถํฌ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ถ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ผ ํ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ EM ๊ธฐ๋ฒ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ด๊ธฐ์น์ ๋งค์ฐ ๋ฏผ๊ฐํ๋ฉฐ ์์นํด์์์ ๋ถ์์ ์ฑ์ผ๋ก ์ธํด ์๋ฃ๊ฐ ๋ถ์กฑํ ๊ฒฝ์ฐ ๋งค๊ฐ๋ณ์
์ถ์ ์ ์ด๋ ค์์ด ํฌ๋ค(Redner and Walker, 1984). ์ด๋ฌํ ์ ์์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ์ฃผ์ ๋ชฉ์ ์ Bayesian ๊ธฐ๋ฒ์ ์ด์ฉํ ํผํฉ๋ถํฌ์
๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ถ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ ์ ํ๋ฉฐ, ์ด๋ฅผ ํตํด ํด์์์ ์์ ์ฑ์ ๋๋ชจํ๊ณ ํ๋ณธ์ค์ฐจ์ ๋ํ ์ํฅ์ ๋ถํ์ค์ฑ์ผ๋ก ํํํ๊ณ ์ ํ๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ฐ์ฐ์๋ฃ๋ฅผ
ํน์ ์ฌ๊ฑด ๋๋ ๊ธฐ๊ฐ์ ์กฐ์ฌํ์ฌ ๋ชจ์ง๋จ์ ๋ถ๋ฆฌํ์ง ์์์ผ๋ฉฐ, Bayesian MCMC (Markov Chain Monte Carlo)๊ธฐ๋ฒ์ ์ ์ฉํ์ฌ
๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ถ์ ๋ฐ ๊ฐ์ฐ๋น๋ํด์์ ์ํํ์๋ค. ๋ชจํ์ ์ ํฉ์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋ชจ์์คํ์ ํตํ์ฌ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋น๊ต ๊ฒํ ํ์๋ค. ์ต์ข
์ ์ผ๋ก ์๋ฃ๊ธฐ๊ฐ์ด
๋น๊ต์ ๊ธด ์ ์ฃผ์ง์ ์ ๋์์ผ๋ก ์์ ๋จ์ผ Gumbel ๋ถํฌ๋ชจํ๊ณผ ํผํฉ Gumbel ๋ถํฌ๋ชจํ์ ๊ตฌํํ์ฌ ์ฃผ์ ์ง์์๊ฐ์ ๋ํ์ฌ ์ํธ๋น๊ต๋ฅผ ์ค์ํ์๋ค.
2. ๋์์๋ฃ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๋ฃ๊ธฐ๊ฐ์ด ๋น๊ต์ ๊ธด ์ ์ฃผ์ง์ ์ 1961๋
๋ถํฐ 2016๋
๊น์ง 56๋
์ ๊ธฐ์์ฒญ ๊ฐ์ฐ์๋ฃ๋ฅผ ํ์ฉํ์์ผ๋ฉฐ, 8๊ฐ์ ์ง์์๊ฐ๋ณ ์ฐ์ต๋๊ฐ์ฐ๋์
์ถ์ถํ์ฌ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ์ง์์๊ฐ๋ณ ๊ฐ์์๋ฃ์ ํต๋ฐ๋ํจ์์ Gumbel ํ๋ฅ ์ง(probability plot)๋ฅผ ์ด์ฉํด Fig. 1์ ์ ์ํ์๋ค. ๋๋ถ๋ถ์
์ง์์๊ฐ์์ ๋ค์ค์ฒจ๋์ ํํ๋ฅผ ๋๋ฉฐ, ๋จ์ผ๋ถํฌ๋ณด๋ค๋ ํผํฉ๋ถํฌ์ ์ ์ฉ์ด ์๋ฃ์ ๋ถํฌํน์ฑ์ ๋ฌ์ฌํ๋๋ฐ ์ ๋ฆฌํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ํ๋ฅ ์ง๋ฅผ ํตํด ๋ณด๋๋ผ๋
1์๊ฐ ์ง์์๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ด๋ก ์ ์ธ Gumbel ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ ๋นจ๊ฐ ์ค์ ์ ๋ฒ์ด๋๋ ์๋ฃ๊ฐ 2๋ฒ์งธ ๋ชจ๋์์ ๋ํ๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, 6์๊ฐ ์ง์์๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ๋
2๋ฒ์งธ ๋ชจ๋์์ ์ด๋ก ์ ์ธ ๋ถํฌ์์ ๋ฒ์ด๋๊ณ ์์์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. Fig. 1์์ ์ง์์๊ฐ 1, 6, 9, 12์๊ฐ์ ์๋ฃ์์ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ฒจ๋๊ฐ
์ก์์ผ๋ก ์๋ณ๋์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ ์ฃผ ์ง์ ์ ๊ฐ์ฐ์๋ฃ๋ ์๋ก ๋ค๋ฅธ 2๊ฐ ์ด์์ ๋ชจ์ง๋จ์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ก๋ค๊ณ ํ๋จํ ์ ์๋ค.
Fig. 1.
A Graphical Representation of Annual Maximum Rainfall at Jeonju Station. Kernel Density
Functions are Displayed in the Left Panel While Gumbel Probability Plots are Illustrated
in the Right Panel for Different Durations
Fig. 1.
A Graphical Representation of Annual Maximum Rainfall at Jeonju Station. Kernel Density
Functions are Displayed in the Left Panel While Gumbel Probability Plots are Illustrated
in the Right Panel for Different Durations (Continued)
3. Bayesian ๊ธฐ๋ฒ ๊ธฐ๋ฐ์ ํผํฉ Gumbel ๋ถํฌ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ถ์
๋ณธ ์ ์์๋ Bayesian ๊ธฐ๋ฒ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ถ์ ๊ณผ ๋ถํ์ค์ฑ์ ํ๊ฐํ๋ ๋ฐฉ์์ ๋ํด์ ์์ ํ์๋ค. ์ด์ ๋๋ถ์ด, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์ํ Bayesian
MCMC ๊ธฐ๋ฒ์ ๋ชจ์์คํ์ ํตํ์ฌ ๊ฒ์ฆํ์๋ค.
3.1 Bayesian ๊ธฐ๋ฒ์ ์ด์ฉํ ํผํฉ ํ๋ฅ ๋ถํฌ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ถ์ ๋ฐฉ๋ฒ
Bayesian๊ธฐ๋ฒ์ ํตํ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ถ์ ๊ธฐ๋ฒ์ ๊ธฐ์กด ๋ฐฉ๋ฒ๋ค(์ต์ฐ๋๋ฒ, ๋ชจ๋ฉํธ๋ฒ, ํ๋ฅ ๊ฐ์ค๋ชจ๋ฉํธ๋ฒ)๊ณผ๋ ๋ค๋ฅด๊ฒ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ํ๋์ ํ๋ฅ ๋ณ์๋ก ์ทจ๊ธํ๋ค.
์ฆ, ๋งค๊ฐ๋ณ์๊ฐ ๋จ์ผ ๊ฐ์ด ์๋ ํ๋ฅ ๋ถํฌ์ ํํ๋ก ๋ถ์ฌ๋๋ฉฐ ์ต์ข
์ ์ผ๋ก ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ์ฌํ ๋ถํฌ(posterior distribution)๋ฅผ ์ถ์ ํ๋๋ฐ
๋ชฉ์ ์ ๋๋ฉฐ, Bayesโ ์ ๋ฆฌ(Eq. (1))๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋ค.
(1)
์ฌ๊ธฐ์, ์ ์ฌํ ๋ถํฌ๋ก, 2์ฅ์์ ์ ์ํ ๊ฐ์ฐ์๋ฃ์ ๊ฐ ๋ชจ์ง๋จ๋ค์ด Gumbel ๋ถํฌ(), ()๋ฅผ ๋ฐ๋ฅธ๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํ๋ฉฐ, ๋ Gumbel ๋ถํฌ์ ๋ํ ์ ์ฒด๋งค๊ฐ๋ณ์๋ค์ ์งํฉ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ๋ ๊ด์ธก์๋ฃ x์ ์ฃผ๋ณ๋ถํฌ(marginal distribution), ๋ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ค์ ์ฌ์ ๋ถํฌ๋ฅผ, ๋ ๊ทน์น์๋ฃ x์ ์ฐ๋ํจ์(likelihood function)๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ฏ๋ก Eq. (2)์ ๊ฐ์ด ๋ํ๋ผ ์ ์๋ค.
(2)
์ฌ๊ธฐ์, ์ ๊ฐ์์๊ณ์ด์ ์๋ฃ์ฐ์๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ค์ ์ฌ์ ๋ถํฌ()๋ ์ฌ์ ์ ๋ณด๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋ Informative ์ฌ์ ๋ถํฌ์ ์ฌ์ ์ ๋ณด์ ํฌ๊ฒ ์์กดํ์ง ์๋ Noninformative ์ฌ์ ๋ถํฌ๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, Noninformative
์ฌ์ ๋ถํฌ๋ก๋ ์ ๊ท๋ถํฌ, ๊ท ์ผ๋ถํฌ, ์ง์๋ถํฌ๊ฐ ๋ํ์ ์ผ๋ก ํ์ฉ๋๋ค(Gelman et al., 2004). ์ฌ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๋๋ฐ ์์ด์ ๊ณต์ก๋ถํฌ(conjugate
distribution), ์ฆ ์ฌ์ ๋ถํฌ์ ์ฌํ๋ถํฌ๊ฐ ๋์ผํ๊ฒ ๊ฒฐ์ ๋๋ ์ฌ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ํ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ถ์ ์ ์์ ์ฑ์ ๋๋ชจํ ์ ์์ผ๋, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์
๊ฐ์ด ๊ณต์ก๋ถํฌ ์ถ์ ์ด ์ด๋ ค์ด ๊ฒฝ์ฐ, ๋น๊ณต์ก๋ถํฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ์ผ๋ฐ์ ์ด๋ค(Gelman et al., 2004). ์ด๋ฌํ ์ ์์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ฌ์ ๋ถํฌ๋ก
๊ฐ๊ฐ์ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ์ ๊ท๋ถํฌ์ Gamma ๋ถํฌ, Dirichlet ๋ถํฌ๋ก ๊ฐ์ ํ์๋ค. ๋ค์ ๋งํด, ์์น๋งค๊ฐ๋ณ์์ ๋ํ ์ฌ์ ๋ถํฌ๋ก์ ๋ถ์ฐ์ด ํฐ ์ ๊ท๋ถํฌ๋ฅผ
ํ์ฉํ์์ผ๋ฉฐ, ๊ท๋ชจ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ๋ํด์๋ ์์ ๊ฐ์ ๋ฐฉ์งํ๊ธฐ ์ํ์ฌ Gamma ๋ถํฌ๋ฅผ ํ์ฉํ์๋ค. ๋ํ, ๊ฐ ๋ชจ์ง๋จ๋ณ ๊ฐ์ค์น(weight)๋งค๊ฐ๋ณ์๋ ์ดํฉ์ด
1์ธ ๊ฒ์ ์ด์ฉํ์ฌ Dirichlet ๋ถํฌ๋ฅผ ํ์ฉํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ถ์ ์ด ํ์ํ 5๊ฐ์ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์์ ๋นํด ์ ์ฃผ์ง์ 56๋
์ ์๋ฃ ์ฐ์๊ฐ ์ถฉ๋ถํ
ํฐ ์ ์ ๊ณ ๋ คํ ๋, Noninformative ์ฌ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ํตํ ์ถ์ ์๋ ํฐ ๋ฌด๋ฆฌ๊ฐ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ์๋ค.
(3a)
(3b)
(3c)
(3d)
(3e)
Eqs. (3a)~(3e)์์ ์์น๋งค๊ฐ๋ณ์ ๋ ๊ฐ๊ฐ ๊ณผ ๋ฅผ ๊ฐ๋ ์ ๊ท๋ถํฌ๋ฅผ ๋ฐ๋ฅด๊ณ , ๊ท๋ชจ๋งค๊ฐ๋ณ์ ๋ ๊ฐ๊ฐ ์ ๋ฅผ ๊ฐ๋ Gamma ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ฐ๋ฅด๋ฉฐ, ๊ฐ์ค์น๋งค๊ฐ๋ณ์ ๋ Dirichlet ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ฐ๋ฅธ๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ฐ ๋ชจ์ง๋จ์์ ๊ฐ์ค์น์ ๊ฐ Gumbel ๋ถํฌ์ 2๊ฐ์ ๋งค๊ฐ๋ณ์๊ฐ ๋ชจ๋ ๋ถํ์ค์ฑ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค๋ ๊ฐ์ ์๋ ํ๋ฅ ์ ์ถ๋ก (statistical inference)์ ์ํํ์ผ๋ฉฐ,
5๊ฐ์ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ๋ํ ๊ฒฐํฉ ํ๋ฅ ๋ฐ๋ํจ์(joint distribution)๋ Eq. (4)์ ๊ฐ๋ค.
(4)
Eq. (2)~(4)์์ ์ ์๋๋ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ค์ ์ฌ์ ๋ถํฌ๋ค์ Eq. (1)์ ๋์
์ํด์ผ๋ก์ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ค์ ์ฌํ๋ถํฌ๋ฅผ Eq. (5)์ ๊ฐ์ด ์ถ์ ํ ์ ์๋ค.
(5)
Eq. (5)์์ ๋ชจ๋ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ๋ํ ์ ๋ถ์ ํตํด ์ง์ ์ ์ผ๋ก ์ถ์ ํ๋ ๊ฒ์ ๋ถ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์์ ์ธ๊ธํ MCMC๋ฐฉ๋ฒ์ ๋์
ํ์ฌ
๊น์คํ๋ณธ๋ฒ(gibbs sampling)์ ์ด์ฉํ์ฌ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ค์ ์ฌํ๋ถํฌ๋ฅผ ์ถ์ ํ์๋ค.
3.2 Bayesian Markov Chain Monte Carlo ๋ชจ์
Bayesian MCMC๊ธฐ๋ฒ์ ์ฌํ๋ถํฌ๋ฅผ ์ถ์ ํ๋๋ฐ ์์ด์ ๋ค๋ณ๋์ ๋ํ ๋ณต์กํ ์ ๋ถ์ ์ํด์ ์ ์ฉ๋๋ ์์นํด์ ๊ธฐ๋ฒ์ผ๋ก ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ์ถ์ ํ๋ ์๋จ์ผ๋ก
ํ์ฉ๋๊ณ ์๋ค(Kwon et al., 2008a). ์ผ๋ฐ์ ์ธ Monte Carlo๊ธฐ๋ฒ์ ํ๋ฅ ๋ณ์๋ค ๊ฐ์ ๋
๋ฆฝ์ฑ์ ๊ฐ์ ์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ ์ํ๋ง ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ผ๋ฉด,
MCMC๊ธฐ๋ฒ์ ๋ค๋ณ๋์ ๋ํด์ ์ข
์์ฑ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์กฐ๊ฑด๋ถ ์ํ๋ง์ด ๊ฐ๋ฅํ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ผ ํ ์ ์๋ค. ์ฆ, ์ฃผ์ด์ง ๋ค๋ณ๋ ํ๋ฅ ๋ถํฌ๊ฐ ๋ณต์กํ๊ณ iid (independent
identically distributed) ๋์ ๋์ Markov Chain์ ๊ทผ๊ฑฐํ ๋์๋ฅผ ์ถ์ถํ๋๋ฐ ์ ํฉํ๋ค. Markov Chain์ ํตํด
๋ค๋ณ๋ ํ๋ฅ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ฐ๋ฅด๋ ๋์๋ฅผ ์ฌํํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๋ฐ๋ณต ์ํ์ ํตํด ๋ถํฌ์ ์๋ ด์ํค๋ ๊ณผ์ ์ด ํ์ํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ MCMC๊ธฐ๋ฒ์ Bayesian ํต๊ณ
๊ธฐ๋ฒ์์ ์ฌํ๋ถํฌ์ ์ถ๋ก ์ ์ํด์ ํ์ฉ๋ ์ ์์ผ๋ฉฐ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ค ๊ฐ์ ๊ฒฐํฉ ํ๋ฅ ํน์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ ํด์์ ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ํ๋ค.
MCMC๊ธฐ๋ฒ์ ๋ํ์ ์ธ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ๋ฉํธ๋กํด๋ฆฌ์ค-ํค์คํ
์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ(Metropolis-Hastings algorithm)๊ณผ ๊น์คํ๋ณธ๋ฒ ๋ฑ์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๋ณธ
์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊น์คํ๋ณธ๋ฒ์ ์ด์ฉํ์๋ค. ๊น์คํ๋ณธ๋ฒ์ ์ํ๋ ๋ค๋ณ๋ ํ๋ฅ ๋ถํฌ์์ iid ํ๋ณธ์ ์ถ์ถํ๋ ๊ฒ์ด ๋ณต์กํ ๋ ์ฌ์ฉํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก์จ 2๊ฐ์ ๋ณ์๋ฅผ
๊ฐ๋ ๋ค๋ณ๋ ํ๋ฅ ๋ถํฌ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ค๋ช
ํ๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. 2๊ฐ์ ๋ณ์๋ฅผ ๊ฐ๋ ๋ค๋ณ๋ ํ๋ฅ ๋ฐ๋ํจ์๋ฅผ ๋ผ๊ณ ์ ์ํ๋ค. ๊น์คํ๋ณธ๋ฒ์ ํ๋ฅ ๋ฐ๋ํจ์๋ก๋ถํฐ ์ง์ ํ๋ณธ์ ์ถ์ถํ ์๋ ์์ผ๋ ๊ฐ๊ฐ์ ๋ณ์๋ค์ ๋ํด์ ๋ค๋ฅธ ๋ ๋ณ์๋ค์ด ์ฃผ์ด์ก์ ๋์ ์กฐ๊ฑด๋ถ ๋ถํฌ๊ฐ
์๋ ค์ ธ ์๊ณ ์ด๋ก๋ถํฐ์ ํ๋ณธ์ถ์ถ์ด ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒฝ์ฐ์ ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ค(Kwon et al., 2012). ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๊ฐ๋จํ ์ ๋ฆฌํ๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
[1] Gumbel ๋ถํฌ์ ๋ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ๋ํ ์ด๊ธฐ ๊ฐ()์ ๋ถ์ฌํ๋ค.
[2] ๋ฒ์งธ ๋์ ๋ฒกํฐ ()๊ฐ ์ฃผ์ด์ก์ ๋ ๋ฒ์งธ ๋์ ๋ฒกํฐ๋ฅผ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ์กฐ๊ฑด๋ถ ๋ถํฌ์์ ์ถ์ถํ๋ค.
(1)
(2)
[3] ์์ ๊ณผ์ ์ ์ถฉ๋ถํ ๋ฐ๋ณตํ ํ ์ด๊ธฐ์ ์ผ์ ๋ถ๋ถ ๋์๋ฅผ ์ ๊ฑฐํ ์ดํ์ ๋์๋ค์ ์ด์ฉํ๋ค. ์ด๋ฌํ ์ ๊ฑฐ๊ณผ์ ์ Burning์ด๋ผ๊ณ ํ๋ฉฐ Bayesian
ํด์์์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์๊ตฌ๋๋ ๋จ๊ณ์ด๋ค(George and McCulloch, 1993).
์์ ๋ฐฉ๋ฒ์์ ๊น์คํ๋ณธ๋ฒ์ ํ์ฌ์์ ์ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ค์ ๊ฐ์ ์ ํํ๊ฒ ๋ฐ๋ก ์ง์ ์ ์ถ์ถ๋ ๊ฐ๋ค์ด ์ฌ์ฉ๋๊ฒ ๋๋ฉฐ, ๋ฐ๋ผ์ ์กฐ๊ฑด๋ถ ๋ถํฌ์์ ์ถ์ถ๋ ๋์๋ค์ด
์์ ์ํ์ ๋๋ฌํ๋ ๊ฒ์ด ์ฃผ์ด์ง ๋ค๋ณ๋ ํ๋ฅ ๋ถํฌ๋ฅผ ์ ํํ ๋ฐ๋ฅด๋ ๋์๊ฐ ๋๋ ์ฒ๋๊ฐ ๋๋ฉฐ ๊น์คํ๋ณธ๋ฒ์ ๊ตฌํํ๋๋ฐ ๊ฐ์ฅ ์ค์ํ ๋ถ๋ถ์ด ๋๋ค(Kwon
et al., 2012)
3.3 ๋ชจ์์คํ
Bayesian๊ธฐ๋ฒ๊ณผ ์ฐ๊ณํ ํผํฉ Gumbel ๋ถํฌ์ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ์ค์ ์๋ฃ์ ์ ์ฉํ๊ธฐ ์ ์ ๋ชจ์์คํ์ผ๋ก ๊ฒ์ฆํ๋ ๊ณผ์ ์ด ํ์ํ๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ฐ์ฐ์๋ฃ์
๋ฐ์ ์์ธ์ ๋ ๊ฐ์ง๋ก ํ๋จํ์ฌ ๋ ๊ฐ์ ๋ชจ์ง๋จ์ผ๋ก ์ค์ ํ์๋ค. ๋ ๋ชจ์ง๋จ์ผ๋ก ํผํฉ๋ถํฌํ์ ํํํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๋ ๊ฐ์ ์์น๋งค๊ฐ๋ณ์, ๋ ๊ฐ์ ๊ท๋ชจ๋งค๊ฐ๋ณ์,
ํ ๊ฐ์ ํผํฉ๋น(mixing ratio) ๋ฑ ์ด ๋ค์ฏ ๊ฐ์ ๋งค๊ฐ๋ณ์๊ฐ ํ์ํ๋ค. ๋ชจ์์คํ ์์๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
[1] ๊ธฐ์ง์ ๋งค๊ฐ๋ณ์()๋ฅผ ์ค์ ํ๊ณ ๋ฐ์๋น์จ์ ๋ง๊ฒ ๊ฐ ๋ชจ์ง๋จ๋ณ๋ก ์๋ฃ๋ฅผ ๋ชจ์๋ฐ์์์ผ ํ๋์ ๊ฐ์ฐ์๋ฃ๋ก ํฉ์ฑํ๋ค.
[2] ํฉ์ฑํ ๊ฐ์ฐ์๋ฃ๋ฅผ ์์ ์ ์ํ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ํตํด ๋ ๊ฐ์ ๋ชจ์ง๋จ์ผ๋ก ๋ถ๋ฅํ๊ณ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ์ถ์ ํ๋ค.
[3] ์ถ์ ํ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ก ๋ชจ์๋ฐ์์ ๊ธฐ์กด ๋ชจ์๋ฐ์์๋ฃ์์ ์๊ด์ฑ ๋ฐ ๊ฒฝํฅ์ฑ์ ํตํ์ฌ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ๊ฒ์ฆํ๋ค.
๋ ๊ฐ ๋ชจ์ง๋จ์ ํผํฉ์ ๋๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ๋ ์ ์ฒด์๋ฃ์์์ ๋ชจ์ง๋จ์ ๋น์จ์ ์๋ฏธํ๋ฉฐ ๋ค๋ฅธ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ๋ค๋ฅด๊ฒ ํ๋์ ๊ฐ์ผ๋ก ๋ ๋ชจ์ง๋จ์ ๋น์จ์ด ์ ํด์ง๋ค. ํผํฉ๋น๋ฅผ ์ธ ๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ก ๋ถ๋ฅํ ๋ชจ์์คํ
๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. CaseI(=0.5), CaseII(=0.3), CaseIII(=0.7)์ด๋ค.
์์ ์์์ ๋ฐ๋ฅธ Case๋ณ ๋ชจ์์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ Table 1๊ณผ Fig. 2์ ์ ์ํ์์ผ๋ฉฐ, ๋์ ์๊ด์ฑ ๋ฐ ๊ฒฝํฅ์ฑ์ ๋ณด์ฌ ์ ์ํ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ์ค์ ์๋ฃ์ ์ ์ฉํ
์ ์๋ค๊ณ ํ๋จํ์๋ค.
Table 1. Estimated Parameters and Their Credible Intervals of Synthetic AMRs for Three
Different Mixing Ratios ๎๎ต
|
Fig. 2.
A graphical Representation of Synthetic Annual Maximum Series for Different Mixing
Ratios
4. ๋ถํฌํ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ถ์ ๋ฐ ๋น๋ํด์ ํ๊ฐ ๊ฒฐ๊ณผ
ํ๋ฅ ๋ฐ๋ํจ์๋ฅผ ์ถ์ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์๋ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ (parametric)๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ๋น๋งค๊ฐ๋ณ์์ (non-parametric)๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถ๋๋ค. ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ๋ฐฉ๋ฒ์
์ฌ์ ์ ํน์ ํ๋ฅ ๋ฐ๋ํจ์์ ๋ํ ๋ชจ๋ธ์ ์ ํด๋๊ณ ์๋ฃ๋ค๋ก๋ถํฐ ๋ชจ๋ธ์ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ง ์ถ์ ํ๋ ๋ฐฉ์์ด๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์ํ๊ณ ์๋ ํผํฉํ๋ฅ ๋ถํฌํจ์๊ฐ ์ด์
ํด๋นํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํ์ค์ ์ผ๋ก ํน์ ํ๋ฅ ๋ถํฌ๋ฅผ ์ฌ์ ์ ์ธ์งํ๋ ๊ฒ์ ์ฝ์ง ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ฌ์ ์ ๋ณด๋ ์ง์ ์์ด ๊ด์ธก๋ ์๋ฃ๋ง์ผ๋ก ํ๋ฅ ๋ฐ๋ํจ์๋ฅผ ์ถ์ ํ๋
๋น๋งค๊ฐ๋ณ์์ ํต๋ฐ๋์ถ์ (Kernel density estimation, KDE) ๋ฐฉ๋ฒ์ ์๊ฐ์ ์ธ ๊ฒํ ์ธก๋ฉด์์ ๋์กฐ๊ตฐ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ์๋ค. ์ฆ, ๋งค๊ฐ๋ณ์์
๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ป์ ํ๋ฅ ๋ฐ๋ํจ์์ KDE๋ฅผ ํตํด ์ป์ ํ๋ฅ ๋ฐ๋ํจ์๊ฐ ์ผ์นํ๋ ์ ๋๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ๊ฐ์ ์ ์ผ๋ก ๋ถํฌ์ถ์ ์ ์ ๋๋ฅผ ํ๋จํ์๋ค. ์ ์ฃผ์ง์ ์ ์ฐ์ต๋๊ฐ์ฐ๋์
๋ํด ์ง์์๊ฐ๋ณ๋ก ์ ์ฉํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
์ฐ์ ์ง์์๊ฐ๋ณ๋ก ์ถ์ ๋ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ๋น๊ตํ์ฌ Table 2์ ์ ๋ฆฌํ์ฌ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ชจ๋ ์ง์์๊ฐ์ ๋ํด์ ์ฒซ ๋ฒ์งธ Gumbel ๋ถํฌ์ ๊ท๋ชจ๋งค๊ฐ๋ณ์๊ฐ
๋ ๋ฒ์งธ Gumbel ๋ถํฌ์ ๋นํด ์๋์ ์ผ๋ก ์๊ฒ ์ถ์ ๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๋จ์ผ Gumbel ๋ถํฌ์ ๋น๊ตํด๋ณด๋ฉด ๋ ๋ฒ์งธ Gumbel ๋ถํฌ๊ฐ ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ ์ฌ์ฑ์ด
ํฌ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ง์์๊ฐ์ด ์งง์ 1-3์๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๋จ์ผ Gumbel ๋ถํฌ์ ์ฐจ์ด๊ฐ ํฌ๊ฒ ๋ํ๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ ํผํฉ๋น ์๋ ์ฐ๊ด์ฑ์ด ํฌ๋ค. ๋ํ, ์ง์์๊ฐ 6์๊ฐ์์์ ํผํฉ๋น์ ์ฒซ ๋ฒ์งธ Gumbel ๋ถํฌ์ ์์น, ๊ท๋ชจ๋งค๊ฐ๋ณ์๊ฐ ๊ธ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋๊ณ ์๋ค. ์ด๋
์ฒซ ๋ฒ์งธ Gumbel ๋ถํฌ์ ์ํ๋ ์๋ฃ๋ค์ ์๋์ ์ธ ํฌ๊ธฐ์ ๊ฐ์๊ฐ ์ค์ด๋ค๋ฉด์ ์ถ์ ์ ๋ถํ์ค์ฑ๋ ์ค์ด๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ ์ ์๋ค. ์ฆ, ์ง์์๊ฐ์ด
์งง์ 1~3์๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ํผํฉ๋น ๊ฐ 34% ์ด์์ผ๋ก ์ถ์ ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ 2๊ฐ์ Gumbel ๋ถํฌ๊ฐ ๊ฑฐ์ ๋๋ฑํ๊ฒ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ๊ฐ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณผ ์ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ์ ์์ ๋จ์ผ Gumbel
๋ถํฌ์๋ ๋ถํฌ์ ํํ ๋ฐ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ธก๋ฉด์์ ์์ด์ฑ์ด ํฌ๋ค๊ณ ํ ์ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ํน์ง์ Fig. 3์์ ๋ํ๋ธ ํ๋ฅ ๋ฐ๋ํจ์์ ๋น๊ต ๊ทธ๋ฆผ์์๋ ํ์ธ๋
์ ์๋ค. ์ฆ, ์ง์์๊ฐ์ด ์งง์ 1~3์๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ ๋ฒ์งธ ์ฒจ๋์ ์์น๊ฐ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ์ฒจ๋์ ์๋์ ์ผ๋ก ๊ฐ๊น์ด ๋ฐ๋ฉด ์ง์์๊ฐ์ด ๊ธด ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๋ ๋ฒ์งธ ์ฒจ๋๊ฐ
Upper Tail ์ชฝ์ ์์นํ๊ณ ์๋ ์ ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
Fig. 3.
Comparison of Probability Density Functions between Univariate and Mixed Gumbel Distributions
at Jeonju Station. All the Parameters for the Univariate and Mixed Gumbel Distribution
were Estimated Within a Bayesian Framework
Table 2. Comparison of the Estimated Parameters between Univariate and Mixed Gumbel
Distributions
|
์ง์์๊ฐ๋ณ๋ก ๋จ์ผ Gumbel ๋ถํฌ์ ํผํฉ Gumbel ๋ถํฌ์ ํน์ฑ์ ์์ธํ ์ดํด๋ณด๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. ์ง์์๊ฐ 1, 6, 9, 12์๊ฐ์ ๋ํ ์๋ฃํน์ฑ์ด
๋ ๊ฐ์ ์ฒจ๋๊ฐ ๋๋ ทํ๊ณ , ์ง์์๊ฐ 2, 3, 18, 24์๊ฐ์ ๋ํ ์๋ฃํน์ฑ์์๋ ์ ์์ ๋นํด ๋๋ ทํ์ง ์๋ค. ๋ชจ๋ ์ง์์๊ฐ์ ๋ํ ์๋ฃํน์ฑ๋ค์ด
๊ผฌ๋ฆฌ๋ถ๋ถ์์์ ์ฒจ๋ ํํ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ , ๋จ์ผ Gumbel ๋ถํฌ ํน์ฑ์ ๊ผฌ๋ฆฌ๋ถ๋ถ์ ํ๋ฅ ๊ฑฐ๋์ ํํํ๊ธฐ ํ๋ค๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ ๋น๋ํด์์ ํผํฉ Gumbel์ ๋นํด
๊ณผ์์ถ์ ๋๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ธ๋ค. ์ค์๋ถ๋ถ ์ฒจ๋, ๊ผฌ๋ฆฌ๋ถ๋ถ ์ฒจ๋๋ก ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ๋ถ์ํด ๋ณผ ๋ ์ง์์๊ฐ 6, 9, 12์๊ฐ์ ๋ํ ์ค์์ฒจ๋์ ํ๋ฅ ์ด ํผํฉ Gumbel
๋ถํฌํ์์๋ ์ค์ ์๋ฃ๋ณด๋ค ๋ค์ ์๊ฒ ์ถ์ ๋๊ณ , ๋จ์ผ Gumbel ๋ถํฌํ์์๋ ๋ค์ ํฌ๊ฒ ์ถ์ ๋์๋ค. ์ด์ธ์ ๋ชจ๋ ์ง์์๊ฐ์ ๋ํด์๋ ํผํฉ Gumbel
๋ถํฌํ์ด ์๋ฃ์ ๋ถํฌ ํน์ฑ์ ๋ณด๋ค ์ค์ง์ ์ผ๋ก ๋ฌ์ฌํ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์ธํ ์ ์๋ค.
์ต์ ๋ถํฌํ์ ์ ์ ํ๋ ๊ธฐ์ค์๋ AIC (Akaike Information Criterion), BIC (Bayesian Information Criterion),
DIC (Deviance Information Criterion) ๋ฑ์ด ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๋ฃ์ ๊ฐ์, ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ๊ฐ์, ์ฐ๋๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ฐ์ ์์๋ฅผ ์ ์ ํ๋ BIC, ์ฆ Eq. (6)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ์ ๋ชจ๋ธ์ ์ต์ฐ๋๊ฐ(the maxi-mized value of the liklehood function)์ด๋ฉฐ, Eq. (7)๋ก ๋ํ๋ด๋ฉฐ, ๋ ์ต์ฐ๋ํจ์์ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค.
(6)
(7)
์ ์ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ํฐ ์ฐ๋๊ฐ์ ํ ๋๋ก BIC๊ฐ์ด ์๊ฒ ์ฐ์ ๋ ๋ ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ฐ์ํ ๋ถํฌํ์ด๋ผ ํ๋จํ ์ ์๋ค. ํนํ ๊ณผ์ ํฉ(over-fitting)
๋ฌธ์ ์ ์์ด์ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ๊ฐ์์ ๋ํ ๋ฒ์ (Penalty)์ด ํฌ๊ฒ ์์ฉํ๋ฏ๋ก ํผํฉ๋ถํฌํ์ด ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ถ๋ฆฌํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ Table 3์ ์ ๋ฆฌํ ๊ฒ์ฒ๋ผ
ํผํฉ๋ถํฌํ์ ์ฐ๋(likelihood)๊ฐ ๋จ์ผ๋ถํฌํ์ ๋นํด ๊ฐ์ ๋๋ ํจ๊ณผ๊ฐ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ๊ฐ์์ ์ฆ๊ฐ์ ๋นํด ํฌ๊ฒ ๋ํ๋๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ชจ๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ์์ด์
ํผํฉ Gumbel ๋ถํฌ์ BIC๊ฐ์ด ๋ ์๊ฒ ์ฐ์ ๋๊ณ ์๋ค. ์ฆ, ํต๊ณ์ ์ธก๋ฉด์์ ํผํฉ Gumbel ๋ถํฌํ์ด ๋ ์ ํฉํ๋ค๊ณ ํ๊ฐ๋ ์ ์๋ค. ๋ํ,
๋์ผ ์ง์์๊ฐ์์ ๋ฎ์ ์ฌํ๊ธฐ๊ฐ์ผ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ์ฐ๊ฐ๋๊ฐ ํผํฉ๋ถํฌ์ ๋จ์ผ๋ถํฌ๊ฐ์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ง๋ง, ๋์ ์ฌํ๊ธฐ๊ฐ์ผ๋ก ๊ฐ์๋ก ๊ทธ ์ฐจ์ด๊ฐ ์ปค์ง๋ ๊ฒ์ Table
3์ ์ฌํ๊ธฐ๊ฐ๋ณ ํ๋ฅ ๊ฐ์๋๊ณผ Fig. 4์ Intensity- Duration-Frequency (IDF) ๊ณก์ ์์ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
Table 3. Estimations of Design Rainfalls of Univariate and Mixed Gumbel Distribution
and Their Comparison Corresponding to Different Durations
|
Fig. 4.
IDF Curves of Univariate and Mixed Gumbel Distributions
5. ๊ฒฐ ๋ก
์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์์๋ ๋น๋ํด์ ์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ํ๋ฅ ๊ฐ์ค๋ชจ๋ฉํธ๋ฒ์ ์ ์ฉํ Gumbel ๋ถํฌํ์ ์ฌ์ฉํ๊ณ ์์ง๋ง, ์ฌ๋ฌ ๋ฐ์์์ธ์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง ์๋ฃ์ ๋ชจ์ง๋จ์ถ์ ์
ํผํฉ๋ถํฌํ์ด ์ ํฉํ๋ค๋ ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์ฌ๋ก๊ฐ ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ถํ์ค์ฑ์ ๋ํ ์ ๋ขฐ์ฑ์ ํ๋ณดํ๋๋ฐ ์ฐ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ฐํํ๋ Bayesian ๊ธฐ๋ฒ๊ณผ ์ฐ๊ณํ
๋น๋ํด์ ๊ธฐ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฐํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ ์ฃผ์ง์ญ ๊ฐ์ฐ์๋ฃ์ ๋ํด์ ๋ชจํ์ ์ ํฉ์ฑ์ ํ๊ฐํ์์ผ๋ฉฐ, BIC๋ฅผ ํตํด ๊ธฐ์กด ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ๊ณผ ์ ๋์ ์ธ ๋น๊ต ๊ฒํ ๋ฅผ
์ํํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํ์ฌ ๋์ถ๋ ๊ฒฐ๋ก ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
(1)์ผ๋ฐ์ ์ธ ๊ฐ์ฐ๋น๋ํด์๋ฒ์ ์ฐ์ต๋์น๊ฐ์ฐ๊ฐ ๋จ์ผ ๋ชจ์ง๋จ์ ์ด๋ฃฌ๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํ์ง๋ง ์ ์ฃผ์ง์ญ์ ๊ฐ์ฐ์๋ฃ๋ฅผ ํ๊ฐํด ๋ณด๋ฉด ํ๋์ ํน์ฑ์ ๊ฐ์ง ๋ชจ์ง๋จ์ด๋ผ๊ณ ๋ณด๊ธฐ
์ด๋ ต๋ค. ์ฆ, ๋ฐ์ ๋น์จ๋ฉด์์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ง๋ง, ์ต์ 2๊ฐ ์ด์์ ํน์ฑ์ ๊ฐ์ง ๋ชจ์ง๋จ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถ๋๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ์๋ฃ๋ฅผ ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ํ๋์ ๋ถํฌํ์ผ๋ก๋ง
์ ํฉ์ํค๋๋ฐ ํ๊ณ๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์ํ ํผํฉ Gumbel ๋ถํฌํ์ ์ ๋ขฐํ ๋งํ ์ถ์ ์น๋ฅผ ์ ๊ณตํด์ฃผ๊ณ ์๋ค.
(2)ํผํฉ Gumbel ํผํฉ๋ถํฌํ์ด ๋จ์ผ Gumbel ๋ถํฌํ์ ๋นํด ๋งค๊ฐ๋ณ์๊ฐ ๋ง์ BIC๋ฅผ ๋น๊ตํ ๋ ๋ถ๋ฆฌํ๊ฒ ์์ฉํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํผํฉ๋ถํฌ๋ฅผ ํตํ
์๋ฃ์ ์ ํฉ ํน์ฑ์ ๋ํ๋ด๋ ์ฐ๋๊ฐ์ ์ฆ๊ฐ๊ฐ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ฆ๊ฐ๋ก ์ธํ ๋ฒ์ (Penalty)๋ณด๋ค ์๋์ ์ธ ์ฐ์๋ฅผ ๋ณด์ด๊ณ ์์ด ๋ชจ๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ์์ด ํผํฉ Gumbel
๋ถํฌํ์ ์ ํฉ์ฑ์ด ์ฐ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค. ์ฆ, ๋จ์ผ Gumbel ๋ถํฌํ๋ณด๋ค ๊ทน์น๊ฐ์ฐ๋ ์๋ฃ๋ฅผ ๋ํ๋ด๋๋ฐ ์ ํฉํ๋ค๊ณ ํ๋จํ ์ ์๋ค.
(3)๋ชจ๋ ์ง์์๊ฐ์ ๋ํ ๊ทน์น๋น๋ํด์์์ ํผํฉ๋ถํฌ๊ฐ ๋จ์ผ๋ถํฌ๋ณด๋ค ํฐ ๊ฐ์ ๊ฐ์ง๋ค. ์ด๋ ํ์ฌ์ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค์ ์ํ ์ค๊ณ ์ ๊ทน์น ํ๋ฅ ๊ฐ์๋์ ๊ณผ์์ถ์ ์ผ๋ก
์ด์ด์ ธ ์๊ณต๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์์ ๋ ์ธก๋ฉด์์ ๋ถ๋ฆฌํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ์ ์๋ ํผํฉ Gumbel ๋ถํฌํ์ ๋จ์ผ Gumbel ๋ถํฌํ์ด ๋ฐ์ํ์ง ๋ชปํ๋ ๊ผฌ๋ฆฌ๋ถ๋ถ์
์ ๋ขฐ์ฑ ์๋ ์ถ์ ์ด ๊ฐ๋ฅํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฌํ ์ ์์ ์ค๊ณ๊ฐ์๋ ์ถ์ ์ ๋ณด๋ค ์ ๋ขฐ์ฑ ์๋ ์ ๊ทผ์ด ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ์ ์ฉ๋ Bayesian๊ธฐ๋ฒ๊ณผ ์ฐ๊ณํ ํผํฉ๋ถํฌ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ถ์ ๋ฐ ๋น๋ํด์ ๊ธฐ๋ฒ์ ๋จ์ผ ๋ถํฌํ์ ๋ฐ์๋์ง ๋ชปํ๋ ๊ผฌ๋ฆฌ(tail)๋ถ๋ถ์ ์ด์ค์ฒจ๋
๊ฑฐ๋์ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๋ชจ์ํ ์ ์๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ฅ๋ง์ ํํ์ผ๋ก ์ธํ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ ์ฌ๋ฆ์ฒ ๊ฐ์ฐ์ ๊ฐ์ฐ์ง์์๊ฐ ๋ฐ ๊ฐ์ฐ๊ฐ๋์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ด์ค์ฒจ๋
ํน์ง์ ๊ณ ๋ คํ ๋น๋ํด์์ ์ ๋ขฐ์ฑ์๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋์ถํ๋๋ฐ ํ์ฉํ์๋ค. ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๊ธฐ์กด์ ๋จ์ผ๋ถํฌ๋ฅผ ํตํ ์ค๊ณ๊ฐ์๋ ์ถ์ ์ ๋ณด๋ค ์ ๋ขฐ์ฑ์๋ ์ ๊ทผ์ด ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ
๋์ผ๋ฉฐ, ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ ๊ทน์น๊ฐ์ฐ์๋ฃ ๋ถ์์ ๊ธฐ์กด ๋จ์ผ๋ถํฌ๊ธฐ๋ฐ์ ๋น๋ํด์๊ธฐ๋ฒ ๋์์ผ๋ก ์ ์ฉ์ด ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ์ ์์ ํฅํ ์ฐ๊ตฌ๋ก์จ ์๋ก ๋ค๋ฅธ
๋ถํฌํ์ ๋ชจํ์ ์ ์ฉํ์ฌ ์ต์ ํ๋ ๋ชจํ์ ๊ตฌ์ถํ๊ณ ๊ฐ์ฐ์ ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ณ๋์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ ์ ์๋ ๋น์ ์์ฑ ๋น๋๋ถ์์ ์ํํ์ฌ ๊ณผ๊ฑฐ๋ถํฐ ํ์ฌ์ ์ด๋ฅด๋
์ฌ๋ฆ์ฒ ์ฅ๋ง ๋ฐ ํํ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฐ์ฐ๋ณ๋์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ ๋ณด๋ค ์ ๋ขฐ์ฑ์๋ ์ค๊ณ๊ฐ์ฐ๋ ์ถ์ ์ ํ์ฉํ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.