-
1. ์ ๋ก
-
1.1 ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ
-
1.2 ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฉ๋ฒ
-
1.3 ์ ํ์ฐ๊ตฌ ๊ฒํ
-
1.4 ์ธ๊ตญ์ ๊ด์ญ๊ตํตํ์ ๊ธฐ๊ตฌ ๊ตฌ์กฐ์ ์
๋ฌด๋ด์ญ ๊ณ ์ฐฐ
-
2. ์ต์ ๋์ ์ ์ ์ ์ํ AHP ๊ธฐ๋ฒ ์ ์ฉ
-
2.1 ๋์ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํ ํ๊ฐํญ๋ชฉ ์ ์
-
2.2 ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ์ ์ต์ ์ค๋ฆฝํํ๋ฅผ ์ฐพ๊ธฐ ์ํ ๋์ ์ ์
-
2.3 ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ์ ์ต์ ์
๋ฌด์ ๋ด์ฉ๊ณผ ๊ทธ ๋ฒ์๋ฅผ ์ฐพ๊ธฐ ์ํ ๋์ ์ ์
-
2.4 ์ ๋ฌธ๊ฐ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ
-
3. ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ
-
3.1 ํ๊ฐํญ๋ชฉ๋ณ ๊ฐ์ค์น ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ
-
3.2 ์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํต์ฒญ์ ์ต์ ์ค๋ฆฝํํ ๋์ถ
-
3.3 ์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํต์ฒญ์ ์ต์ ์
๋ฌด๋ฒ์ ๋์ถ
-
4. ๊ฒฐ๋ก ๋ฐ ํฅํ ์ฐ๊ตฌ๊ณผ์
1. ์ ๋ก
1.1 ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ
1960๋
๋๋ถํฐ ์์๋ ํ๊ตญ๊ฒฝ์ ์ ๊ณ ๋์ฑ์ฅ๊ธฐ ์ดํ ์๋๊ถ์ง์ญ์ผ๋ก์ ๊ณ์๋๋ ์ธ๊ตฌ์ ์ฐ์
์ ์ง์ค, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ทธ์ ๋ฐ๋ฅด๋ ๋์๊ธฐ๋ฐ์์ค์ ์ง์์ ํ์ฅ์ ์ด
์ง์ญ์ ๊ฑฐ๋๋์ํ๋ฅผ ์ด์งํ๋ฉฐ ๋ง์ ๊ตํต๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ผ๊ธฐํ๊ณ ์๋ค. ํ์ฌ ๊ฑฐ๋ ๋์ํ๋ ์๋๊ถ์ง์ญ์ ๊ตํต์ ๊ด๋ฆฌยท์ด์ํ๋ ์ฃผ์ฒด๋ ์์ธํน๋ณ์, ๊ฒฝ๊ธฐ๋, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ
์ธ์ฒ๊ด์ญ์ ๋ฑ ๊ถ์ญ ๋ด 3๊ฐ ์ง๋ฐฉ์์น๋จ์ฒด๋ก์ ๊ฐ๊ฐ์ ๊ดํ ๊ตฌ์ญ ๋ด์์ ์ง์ญ๊ตํต์ฒด๊ณ๋ฅผ ๋
๋ฆฝ์ ์ผ๋ก ์ด์ํ๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ฐ๊ฐ์ ๊ตํตํ์ ์ฒด๊ณ๋ ํ์ฌ์ ๊ด์ญ์๋๊ถ
์ ์ฒด ๊ตํต๋ฌธ์ ๋ฅผ ํจ์จ์ ์ผ๋ก ๊ด๋ฆฌํ์ง ๋ชปํ๊ณ ์๋ค. ์ด๋ ์๋๊ถ ๊ด์ญ๊ตํต์์คํ
์ ํจ์จ์ฑ ์ ํ๋ฅผ ์ผ๊ธฐํ๋ฉฐ ๊ถ์ญ ๋ด ์ด ๊ตํต๋น์ฉ์ ์ฆ๊ฐ์ ํจ๊ป ๊ตํต์๋น์ค์
๋ถ๊ท ํ์ ์ฌํ์ํจ๋ค.
์๋๊ถ ๊ตํตํ์ ์ ํํด๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ด ์ง์ญ์ ๊ตํต์ฒด๊ณ๋ฅผ ํ์ ๊ตฌ์ญ์ ๊ตฌ์ ๋ฐ์ง ์๋ ํ๋์ ๊ด์ญ๊ตํต์์คํ
์ผ๋ก ์ธ์ํ๊ณ ์ด ์์คํ
์ ์ต์ ํ๋ฅผ ์ํ
์ฅ๊ธฐ์ ์ด๊ณ ์ผ๊ด๋ ๊ตํต๊ณํ๊ณผ ๊ตํต์ ์ฑ
์ด์์ด ํ์ํ๋ค๋ ์๊ตฌ๊ฐ ์ปค์ง๊ฒ ๋์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก 2005๋
2์, 3๊ฐ ์ง๋ฐฉ์์น๋จ์ฒด์ ํ์ ํ์ ๏ฝข์ง๋ฐฉ์์น๋ฒ๏ฝฃ์
๊ทผ๊ฑฐํ ์๋๊ถ๊ตํต๋ณธ๋ถ๊ฐ ์ง๋ฐฉ์์น๋จ์ฒด์กฐํฉ์ ํํ๋ก ์ค๋ฆฝ๋์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ 3๊ฐ ์์น๋จ์ฒด ๊ฐ ์์จ์ ํ์์ ๊ธฐ์ดํ ์๋๊ถ๊ตํต๋ณธ๋ถ๋ ๊ด์ญ๊ตํต๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ์ ์ํ
๊ฐ๋ ฅํ ๋ฒ์ ๊ตฌ์๋ ฅ, ์ ์นํ์ ๋ ฅ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋
๋ฆฝ์์ฐ์งํ ๋ฑ์ด ๊ฒฐ์ฌ๋ ํ์์ ํ๊ณ๋ฅผ ๋ณด์๋ค. ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์๋๊ถ๊ตํต๋ณธ๋ถ๋ ํ์ฌ 3๊ฐ ์ง๋ฐฉ์์น๋จ์ฒด์ ์๋ก
๋ค๋ฅธ ์ดํด๊ด๊ณ๋ฅผ ์์ฐ๋ฅด๋ ์๋๊ถ์ ์ดํฉ์ ๊ตํต๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๋ ๋ฐ ๊ทธ ํ๊ณ๋ฅผ ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฅผ ๊ทน๋ณตํ๊ณ ์ ํ์ฌ ํ์ ๋ถ๋ 2017๋
7์ โ๊ตญ์ ์ด์
5๊ฐ๋
๊ณํโ์ 100๋ ๊ณผ์ ๋ชฉ๋ก์ โ2018๋
๊ด์ญ๊ตํต์ฒญ ์ ์คโ๊ณผ์ ๋ฅผ ์ ์ ํ์์ผ๋ฉฐ, 20๋ ๊ตญํ์์๋ โ๋๋์๊ถ ๊ด์ญ๊ตํต๊ด๋ฆฌ์ ๊ดํ ํน๋ณ๋ฒ,โ
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ โ์ ๋ถ์กฐ์ง๋ฒโ ๋ฑ ๊ด๋ จ ๋ฒ๊ฐ์ ์ด ๊ณ๋ฅ์ค์ด๋ค(Cho et al., 2017).
์ด์ฒ๋ผ ์๋ก์ด ์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํตํ์ ๊ธฐ๊ตฌ์ ์ ์ค์ด ๊ฐ์ํ๋๊ณ ์๋ ํ ์ํฉ์์, ๊ทธ ๊ธฐ๊ตฌ์ ๊ณํ๋จ๊ณ์์๋ถํฐ ๊ทธ ์ค๋ฆฝ๊ธฐ๊ตฌ๊ฐ ์ด๋ ํ ํ์ ๊ตฌ์กฐ์ ์
๋ฌด๊ธฐ๋ฅ์ ๊ฐ์ ธ์ผ
ํ๋์ง๋ฅผ ๊ณ ์ฐฐํด๋ณด๋ ๊ฒ์ ์ค์ํ๋ฉฐ ์์์ ์ ํ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ฅ๋์ ์ฑ๊ณต์ ์ธ ๊ธฐ๊ตฌ์ค๋ฆฝ๊ณผ ์ด์ฉ์ ์ํด์๋ ๋ฐ๋์ ํ์ํ๋ค.
1.2 ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฉ๋ฒ
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๊ณ๋์ ๊ตํต๊ณํ์ ๋๋ฆฌ ์ฐ์ด๋ ์ ๋์ ํจ๊ณผ(quantitative output) ์์ธก๊ธฐ๋ฒ์ ๋์๋ณ ์ ๋์ ์ ๋ฐ์ธ์ ๋๋ ์์ธ(quantitative
input)์ ํฌ์
์ ํ์๋ก ํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฌํ ์์ธก๊ธฐ๋ฒ๋ค์ ๊ตํตํ์ ์ ๊ตฌ์กฐ๋ ์งํ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ณํ, ๋๋ ๊ตํต์์ฐ ์งํ๊ณผ์ ์ ๊ฐ์ ๋ฑ, ์ ์ฑ์ ์์ธ(qualitative
impact)์ ๊ณ๋์ ์ผ๋ก ์์ธกํด์ผ ํ๋ ์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํต์ฒญ ์ ์ค์ ํจ๊ณผ ์์ธก์ ์ ์ฉํ๋ ๋ฐ๋ ํ๊ณ๊ฐ ์๋ค.
๊ณ์ธตํ๋ถ์๊ธฐ๋ฒ(AHP: Analytic Hierarchy Process)์ ๋ค๊ธฐ์ค ์์ฌ๊ฒฐ์ ๊ธฐ๋ฒ์ ํ๋๋ก์ ์ ์ฑ์ ์์ธ์ ๋ฐ๋ฅธ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ ๋ฌธ๊ฐ ์ค๋ฌธ๋ฑ์
ํตํด ์ ๋์ ์ผ๋ก ์์ธกํ๋ ๊ธฐ๋ฒ์ด๋ค. AHP๊ธฐ๋ฒ์ค์ ํ๋๋ก ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋ ์ ๋ฌธ๊ฐ๊ทธ๋ฃน์ค๋ฌธ๋น๊ต, ์ฆ ์ง๋จ์์ฌ๊ฒฐ์ (group decision making)๊ณผ์ ์
๋ค์์ ์ ๋ฌธ๊ฐ๊ฐ ๋์๋ค(alternatives) ๊ฐ์ ์ ํธ๋๋ฅผ ์ฃผ์ด์ง ํ๊ฐํญ๋ชฉ ๋๋ ๊ธฐ์ค(criteria)์ ๋ฐ๋ผ ์ด์๋น๊ต ๋๋ ์๋๋น๊ต(pairwise
comparisons)ํ์ฌ ๋ชจ๋ ๋์๊ฐ์ ์ ํธ๋๋ฅผ ๋น์จ์ฒ๋(ratio scale) ์์น๋ก ๋ฐ๊พผ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด ๋น์จ์ฒ๋๋ฅผ ํ๊ฐํญ๋ชฉ ๋ณ ์ค์๋์ ๊ฐ์คํ์ฌ
์ต์ข
๋์๋ณ ํจ๊ณผ๋ ์ ํธ๋๋ฅผ ๊ณ๋์ ์ผ๋ก ์์ธกํ๊ฑฐ๋ ๋น๊ตํ๋ค. AHP๊ธฐ๋ฒ์ ์ด๋ฌํ ํน์ฑ์ ํ์ฉํ์ฌ ๊ตํตํ์ ์ ๊ตฌ์กฐ๋ ์ด์๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ณํ ๋ฑ ์ ์ฑ์ ๋ณํ์
๋ฐ๋ฅธ ๋์๋ณ ํจ๊ณผ ์์ธก, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ณ๋์ ์ธ ๋น๊ต๋ถ์ ๋ฑ์ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ฐ๊น์ด ๋ฏธ๋์ ์ ์ค๋ ์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํต์ฒญ์ ๋์๋ณ ์กฐ์ง๊ตฌ์กฐ ํํ์ ๋ถ์ฅ์
๋ฌด๋ฒ์๋ฅผ ๊ด๋ จ ์ ๋ฌธ๊ฐ์ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ก ๊ณ๋ํํ์ฌ ๊ฐ ํ๊ฐํญ๋ชฉ๋ณ ๊ฐ์ค์น์
์ด๋ฅผ ์ ์ฉํ ๋์ ๊ฐ ์๋์ ์ ํธ๋๋ฅผ ํ์
ํ ํ ์ต์ ์ ๊ถ์ฅ ๋์๋ค์ ์ ์ํ์๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด์ ์ฒซ์งธ๋ก, ์ต์ ์ ์กฐ์ง๊ตฌ์กฐ ํํ์ ๋ถ์ฅ์
๋ฌด๋ฒ์๋ฅผ ์ ์ ํ๋๋ฐ
๊ณ ๋ ค๋์ด์ผ ํ ํ๊ฐํญ๋ชฉ๋ค์ ๊ด๋ จ ์ ๋ฌธ๊ฐ ํ ์๋ฅผ ํตํด์ ๋์ถํ๊ณ , ๋์ถ๋ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ AHP๊ธฐ๋ฒ์ผ๋ก ๊ณ๋ํํ์๋ค. ๋์งธ๋ก ์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํต์ฒญ์ ์ ์ฉ
๊ฐ๋ฅํ ์กฐ์ง๊ตฌ์กฐ ํํ์ ๋ถ์ฅ์
๋ฌด๋ฒ์์ ๋ํ ๋์๋ค์ ๊ด๋ จ ์ ๋ฌธ๊ฐ ํ ์๋ฅผ ํตํด์ ๋์ถํ๊ณ , ๋์ถ๋ ๊ฐ ๋์๋ค์ ๋ํ์ฌ AHP๊ธฐ๋ฒ์ ์ ์ฉํ์ฌ ๊ฐ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์
๊ฐ์ค์น์ ๋ฐ๋ฅธ ๋์๋ณ ์ ํธ๋๋ฅผ ๋์ถํ์๋ค.
1.3 ์ ํ์ฐ๊ตฌ ๊ฒํ
๊ตํต์ ์ฑ
์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์ฑ
๋์์ ์ ์ ๊ณผ ํ๊ฐ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ตํต๊ด๋ จ ์ฌ์
์ ํ๋น์ฑ์ ํ๋จํ๊ธฐ ์ํ ์ฐ์ ์์๋ฅผ ๋์ถํ๊ธฐ ์ํด AHP๊ธฐ๋ฒ์ ๋๋ฆฌ ์ ์ฉํด ์๋ค.
Kim and Lee(2015)๋ AHP๊ธฐ๋ฒ์ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ตํต์์๊ด๋ฆฌ ์ ์ฑ
๋ค์ ๊ฐ์ค์น์ ๋ง์กฑ๋ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฐ์ ์ ์ฉ์์๋ฅผ ํ์
ํ๊ณ ๊ฐ ๊ตํต์์๊ด๋ฆฌ ์ ์ฑ
ํน์ฑ์
๋น๊ตํ์๋ค. Chung et al.(2005)์ ๋ค์ํ ๋ฏผ์์ ๋์ํ ์ ์๋ ์ฒ ๋๊ฑด์ค๋์์ ์ฐ์ ์์๋ฅผ ์ ์ ํ๋ ํ๋จ๊ธฐ๋ฒ๊ณผ ์ด๋ฅผ ์ํ ํ๊ฐํญ๋ชฉ ์ ์ ๋ฐฉ์์
AHP๊ธฐ๋ฒ์ ์ด์ฉํด ๊ฐ๋ฐํ์๋ค. Kim et al.(2010)์ ๊ฒฝ๊ด๋๋ก์ ์ ์ ์ํ ํ๊ฐํญ๋ชฉ ์ ์ ๋ฐ ํ๊ฐ๋ชจํ ๊ฐ๋ฐ์ AHP๊ธฐ๋ฒ์ผ๋ก ์ํํ์๋ค. Oh
et al.(2014)์ ์ฒ ๋๊ด์ ๊ถ ์ด์์ฃผ์ฒด ์ ์ ์ ๊ณ ๋ ค๋์ด์ผ ํ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ๋ํ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ AHP๊ธฐ๋ฒ์ผ๋ก ๋์ถํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ์ ์ ๋ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์
๊ฐ์ค์น๋ฅผ AHP๊ธฐ๋ฒ์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ฉํ์ฌ ์ด์์ฃผ์ฒด๋์๋ค ์ค ์ต์ ์ ๋์์ ๋์ถํ์๋ค.
ํํธ, ์๋๊ถ ๊ด์ญ๊ตํตํ์ ๊ธฐ๊ตฌ์ ๋ํ ํ์์ฑ๊ณผ ๊ทธ ๊ธฐ๋ณธ๊ตฌ์, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ค๋ฆฝ๋ฐฉ์ ๋ฑ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ ์ ๋ถ๊ธฐ๊ด๊ณผ ์ฐ๊ตฌ์๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก ๋ค์ํ๊ฒ ์ด๋ฃจ์ด์ ธ ์๋ค.
Mo(2014)๋ ๊ธฐ์กด์ ์๋๊ถ๊ตํต๋ณธ๋ถ์ ๋ฌธ์ ์ ์ ๋์ดํ๊ณ ์๋๊ถ๊ตํต์๋น์คํฅ์, ์๋ฏผ๋ณต์ง, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ตญ๊ฐ๊ฒฝ์๋ ฅ ๊ฐํ๋ฅผ ์ํด โ์๋๊ถ ๊ด์ญ๊ตํต๋ฌผ๋ฅ์ฒญโ์
์ ์ํ์๋ค. Cho et al.(2017)์ ์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํต์ฒญ์ ์ค๋ฆฝํ์์ฑ์ ๊ฒํ ํ๊ณ ์ ์ค๊ตํตํ์ ๊ธฐ๊ตฌ์ ๊ธฐ๋ฅ, ์กฐ์ง, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์์ฐ์ด์ฉ ๋ฑ์ ๊ณ ๋ คํ ์ค๋ฆฝํ๋น์ฑ
๊ธฐ๋ณธ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์ํํ์๋ค.
1.4 ์ธ๊ตญ์ ๊ด์ญ๊ตํตํ์ ๊ธฐ๊ตฌ ๊ตฌ์กฐ์ ์
๋ฌด๋ด์ญ ๊ณ ์ฐฐ
๋ฏธ๊ตญ, ์ ๋ฝ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ผ๋ณธ ๋ฑ ๊ด์ญ๋์๊ถ ๊ตํต๋ฌธ์ ๋ฅผ ๋จผ์ ๊ฒฝํํ ๊ตํต์ด์ ์ ์ง๊ตญ๋ค์ ์ธ์ ๋๋์๊ฐ์ ๊ตํต๋ฌธ์ ๋ฅผ ํ์ ๊ตฌ์ญ์ ๊ตฌ๋ถ์ ๊ตฌ์ ๋ฐ์ง ์๋ ๋จ์ผ
๊ด์ญ๋์๊ถ์ญ๋ด ํตํฉ๊ตํต์๋น์ค๋ฌธ์ ๋ก ์ธ์ํ๋ค. ์ด๋ฌํ ์ธ์์ ๊ธฐ์ดํ์ฌ ๊ฐ ๋๋ผ์ ์ ์นยท์ฌํ์ ํน์ฑ์ ๋ง๋, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ฐ๋ ฅํ ํ์ ์งํ๋ ฅ์ ๊ฐ์ง ๊ด์ญ๊ตํตํ์ ๊ธฐ๊ตฌ๊ฐ
๊ถ์ญ๋ด ์ ์ฒด์ง์ญ๋ฏผ์ ๋์์ผ๋ก ๋ค์ํ ํํ์ ๊ตํต์๋น์ค๋ฅผ ์ ๊ณตํ๊ณ ์๋ค.
๋ฏธ๊ตญ์ ์ ์นยทํ์ ๊ตฌ์ญ์ ๊ด๊ณ์์ด ๋ฏธ๊ตญ์ ์ญ์ ๊ถ์ญ๋ด ์ธ๊ตฌ์์ ๋ฐ๋ผ ๋์ํ์ง์ญ(Urbanized Areas; ์ธ๊ตฌ 50,000 ์ด์), ๋์ํ ๊ตฌ์ญ(Urban
Clusters; ์ธ๊ตฌ 2,00์ด์ 50,000 ๋ฏธ๋ง), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋น๋์ํ์ง์ญ(Rural Area)๋ฑ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ๊ณ ์๋ค(US Census Bureau,
2017). 1962๋
์ ์ ์ ๋ ๋ฏธ์ฐ๋ฐฉ ๋๋ก์ง์๋ฒ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฏธ๊ตญ ๋ด ๊ฐ๋์ํ์ง์ญ๋ง๋ค ํ๋์ ๊ด์ญ๋์๊ถ๊ณํ๊ธฐ๊ตฌ(MPO: Metropolitan Planning
Organization) ์ค๋ฆฝ์ ์๋ฌดํํ์๋ค. ๊ด์ญ๋์๊ถ๊ณํ๊ธฐ๊ตฌ๋ ํ๋์ ๋์ํ์ง์ญ๋ด ๋ชจ๋ ํ ์งยท๊ตํตํ์ ์ด์๊ณผ ๊ด๋ จํ ์ฅยท๋จ๊ธฐ ํตํฉ๊ตํต๊ณํ๊ณผ ๊ตํตํฌ์์์ฐ์งํ์
๊ฐ๋
ํ๋ ์ง์์ฒด์ฐํฉ ๊ตํต๊ณํ๊ธฐ๊ตฌ์ด๋ค. ์ด ๊ธฐ๊ตฌ๋ ๊ฐ๋ ฅํ ์ฐ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ทผ๊ฑฐํ ์
๋ฒ์ ํ ๋๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ง์ญ ๋ด ์ง๋ฐฉ์์นํ์ ๊ธฐ๊ด์ผ๋ก๋ถํฐ ํ์ ์ , ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์์ฐ์์
๋
๋ฆฝ์ ์ ์งํ๋ค. ์ ๋ฝ์ 1998๋
์ ๋ฝ๊ด์ญ๋์๊ถ ๊ตํต์์ํ(EMTA: European Metropolitan Transport Authorities)๋ผ๋
ํตํฉ๊ตํต์๋น์ค๊ธฐ๊ตฌ๋ฅผ ๋ฒ์ ๋ถ์ ์ผ๋ก ์ค๋ฆฝํ์๋ค. ์ ๋ฝ๊ด์ญ๋์๊ถ ๊ตํต์์ํ๋ ํ์๋์๋ด์ ๊ตํต๋ฌธ์ ๋ค, ์ฆ ์ฃผ์ฒด๊ฐ์ ๊ตํต๊ณํ, ํ์ , ์์ฐ์งํ๋ฑ์ ์ค์ฌ,
์กฐ์ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๊ฐ์ฌ, ์งํ ๋ฑ ์ค์ํ ์ ์ฑ
๊ฒฐ์ ๊ถ๋ ํจ๊ป ๊ฐ์ง๋ค. ์ผ๋ณธ์ ๋์ฟ๊ด์ญ์๋ ์ค์์ ๋ถ์ธ ๊ตญํ ๊ตํต์ฑ ์ฐํ ๊ด๋์ด์๊ตญ์ด ๋์ฟ๊ด์ญ๊ถ์ญ์ ๊ตํตํ์ ์
๋ด๋นํ๊ณ ์๋ค. ๋น๊ต์ ์ค์์ง๊ถ์ ์ธ ์ ์นํํ๋ฅผ ๋ณด์ด๋ ์ผ๋ณธ์ ํ์ ์ฒด์ ๋ฅผ ๋ฐ๋ฅด๋ ๊ด๋์ด์๊ตญ์ ๋ด๋น์ง์ญ๋ด ์ฅ๋จ๊ธฐ์ข
ํฉ๊ตํต๊ณํ, ๊ตํตํ์ ์ด์, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ตํต์์ฐ์งํ
๋ฑ ์ผ๊ดํ๋ ๊ตํต์๋น์ค์ฒด๊ณ๋ฅผ ๊ฐ์ถ๊ณ ์๋ค.
์์ ์๋ก ์ ์๋ ๋ชจ๋ ์ธ๊ตญ ๊ด์ญ๋์๊ถ๋ด ๊ตํต๋ด๋น๊ธฐ๊ตฌ๋ ์ง์ญ๋ฏผ์ ๊ตํต๊ถ๋ณด์ฅ์ด๋ผ๋ ํ์ ์๋น์ค์ฐจ์์์ ์ดํฉ ๊ตํต์์คํ
์ ํจ์จ๊ทน๋ํ๋ฅผ ์ํด ์ง๋ฐฉ์์น๋จ์ฒด์
๊ตํตํ์ ์์จ๊ถ์ ์ผ๋ถ ์ ํํ๊ณ ์๋ค.
2. ์ต์ ๋์ ์ ์ ์ ์ํ AHP ๊ธฐ๋ฒ ์ ์ฉ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ AHP๊ธฐ๋ฒ์ ์ ์ฉํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ชฉ์ ์ ๋ถํฉํ๋ ๋์๋ค์ ์ ์ , ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ฐ ๋์๋ค์ ์ ํธ๋๋ฅผ ํ๋จํ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ์ ์ ์ด ์ ํ๋์ด์ผ ํ๋ค.
๊ฐ๊น์ด ๋ฏธ๋์ ์ค๋ฆฝ๋ ์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํต์ฒญ์ (1) ์ต์ ์ค๋ฆฝํํ์ (2) ์
๋ฌด์ ๋ด์ฉ๊ณผ ๋ฒ์์ ๊ณ ์ฐฐ์ ์ํด์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ ๊ฐ์ง ๋ถ์๋ชฉํ๋ฅผ ๋๊ณ ๊ฐ๊ฐ์
๋์๋ค๊ณผ ํ๊ฐํญ๋ชฉ๋ค์ ์ ์ ํ์๋ค.
2.1 ๋์ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํ ํ๊ฐํญ๋ชฉ ์ ์
AHP๊ธฐ๋ฒ์ ๋ช๋ช ๋์๋ค์ ์์์ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ๊ฐ์ค์น์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐ์ค ์ ์ฉํ์ฌ ์ต์ ์ ๋์์ ์ ์ ํ๋ ๊ณผ์ ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ์ ์ ์ AHP ์ ๊ณผ์ ์,
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ต์ข
๋์์ ์ ์ ์ค๋ํ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ฏ๋ก ๋๋จํ ์ค์ํ ๊ณผ์ ์ด๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ต์ข
ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ๋์ถ์ ์ํด ์ฌ๋ฌ ํ๊ฐ์์๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์๋ค. ๋ชจ๋
์ ๋ฌธ๊ฐ๊ฐ ๋์ํ ์ ์๋ ๊ณตํต์ ํ๊ฐ์์๋ฅผ ๋์ถํ๊ธฐ ์ํด ์ฐธ์กฐํ ํญ๋ชฉ์ผ๋ก๋ ํ์ฌ ์๋๊ถ ๊ตํตํํฉ๊ณผ ํด๊ฒฐ๋ฐฉ์, ์ธ๊ตญ์ ๊ด์ญ๊ตํต์ด์์ฒด๊ณ, ๊ตญํ ๊ตํต๋ถ์
์กฐ์ง๊ตฌ์ฑ, ์๋๊ถ๋ด ์ง๋ฐฉ์ ๋ถ์ ๊ตํต์ด์์ฒด๊ณ, ์๋๊ถ๊ตํต๋ณธ๋ถ์ ์กฐ์ง๊ตฌ์ฑ๊ณผ ์ด์ํํฉ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ค์์ ๋ถ์ ์ง๋ฐฉ์์น๋จ์ฒด์ ํ๋ ฅ์ฌ๋ก์ ํ๋ ฅ์ฒด๊ณ ๋ฑ์ด๋ค. ์ดํ
์ ๋ฌธ๊ฐ ํ ์(brainstorming)๋ฅผ ๊ฑฐ์ณ ๋ค์ฏ ๊ฐ์ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ์ ์ ํ์๋ค. ์ ์ ๋ ํญ๋ชฉ๋ค์ ์ ์นยทํ์ ์ ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ๋ฅ๋ ฅ, ๊ตํต์ ์ฑ
์ ์ง๋ฐฉ๋ถ๊ถํ,
์ด ๊ตํตํ์ ๋น์ฉ์ ํจ์จ์ฑ, ์๋๊ถ๊ตํต์์คํ
์ ํฅ์, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ฐ์ธ๊ตํต์๋น์ค์ ํฅ์ ๋ฑ์ด๋ค. ๊ฐ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ์ ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ๊ณผ ๊ทธ ์๋ฏธ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. ์ค๋ฌธ์ง์์
์ฌ์ฉ๋ ์ค๋ฌธํญ๋ชฉ์ ๊ฐํธ์ฑ์ ์ํด ๊ฐ ๋์์ ์๋ฏธ๋ฅผ ํจ์ถ๋ ์ค๋ฌธ์ฉ์ด๋ก ๊ดํธ ( ) ์์ ํํํ์๋ค.
โข์ ์นยทํ์ ์ ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ๋ฅ๋ ฅ(์ ์นยทํ์ ๋ฅ๋ ฅ) : ์๋๊ถ ๊ตํต์ ์ฑ
๋ฌธ์ ์ ์ ์นยทํ์ ์ ํด๊ฒฐ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ณ ๋ คํ์ ๋ ๋์๋ค ๊ฐ์ ์ ํธ๋๋ฅผ ์๊ธฐ์ํ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ด๋ค.
ํ์ฌ ์์ธํน๋ณ์, ๊ฒฝ๊ธฐ๋, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ธ์ฒ๊ด์ญ์ ๋ฑ ์๋๊ถ์ญ๋ด 3๊ฐ ๊ฑฐ๋ ์ง๋ฐฉํ์ ๊ธฐ๊ตฌ๋ค์ ๊ด์ญ๊ตํต์ดํ์ ์ ์ฑ
์กฐ์จ ๋ฑ์ ๋ง์ ๋ถํํ์์ ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค. ์ ์ค๋
์๋๊ถ ๊ด์ญ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ๋ ์ด๋ฌํ ๋ฌธ์ ๋ค์ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํ ํจ์จ์ ์ธ ํ์, ์กฐ์ , ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์งํ๊ธฐ๋ฅ์ ์๊ตฌํ๋ค. ํ์ค์ ์ผ๋ก ์ด๋ฅผ ์คํํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์์ 3๊ฐ
ํ์ ๊ธฐ๊ตฌ์ ์ ์น๋ ฅ๊ณผ ํ์ ๋ ฅ์ ํฌ์ฉํ๋ฉฐ ๊ถ๊ทน์ ์ผ๋ก ์๋๊ถ ์ ์ฒด์ ๊ตํต๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํด ๋๊ฐ๋ ์ถ์ง๋ ฅ์ด ์๊ตฌ๋๋ค. ํํ ๊ฐ ์ง๋ฐฉ์์น์ ๋ค์ ์ ์น์ ์ญ๋๊ณผ ํ์ ์
์์์ ๊ณ ๋ คํ ๋ ์ด๋ ํ ํํ์ ์
๋ฌด๋ด์ฉ์ ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ๊ฐ ์ ํธ๋๋ ์ง๋ฅผ ์์๋ณด๊ธฐ ์ํ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ด๋ค.
โข๊ตํต์ ์ฑ
์ ์ง๋ฐฉ๋ถ๊ถํ(๊ตํต๋ถ๊ถ) : ์ค์์ ๋ถ์ ์ง๋ฐฉ๊ตํตํ์ ๊ฐ์
์ ์ค์ฌ ๊ถ์ญ ๋ด ๊ตํต์ ์ฑ
๋๋ ๊ณต๊ณต๋ณต๋ฆฌ๋ฅผ ์ํ ํ์๋ถ๊ฐ๊ฒฐํ ํ์์ ์ด๊ณ ์ค๋ฆฝ์ ๊ฐ์
์ด๋ผ
ํ๋๋ผ๋ ์ง์ญ์ฃผ๋ฏผ์ ํ๋ฟ๋ฆฌ๋ฏผ์ฃผํ, ๋๋ ์ง๋ฐฉ๋ถ๊ถํ์ ์ธก๋ฉด์์ ์ฌ์กฐ๋ช
ํด ๋ณผ ํ์๊ฐ ์๋ค. ๋ ๋์๊ฐ์ ์ง์ญ๋ฏผ์ ์ํ, ์ง์ญ๋ฏผ์ ์ํ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ทธ ์ง์ญํน์ฑ์
์ต์ ํ๋ ์ง์ญ๊ตํต์ ์ฑ
์ ์๋ฆฝ๊ณผ ์ํ์ ๋ชฉํ๋ก ํ์์ ๋ ๊ฐ ์ค๋ฆฝ๋์๋ค์ด ์ผ๋ง๋ ์ ํธ๋๋ ์ง ๊ณ ๋ คํด์ผ ํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด ํญ๋ชฉ์ ํ์ฌ 3๊ฐ ์ง๋ฐฉ์์นํ์ ๊ตฌ์ญ
๋ด ๊ฐ ์ง์ญ๋ฏผ์ ๊ด์ ์์ ๋ณผ ๋ ๊ฐ ์ ์ค ๋์๋ค์ด ์ง๋ฐฉ๊ตํต๋ฏผ์ฃผ์ฃผ์, ๋๋ ์ง๋ฐฉ๊ตํต์ ์ฑ
๋ถ๊ถํ์ ์ผ๋ง๋ ๋ถํฉํ๋ ์ง๋ฅผ ์์๋ณด๊ธฐ ์ํ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ด๋ค.
โข์ด ๊ตํตํ์ ๋น์ฉ์ ํจ์จ์ฑ(์ต์ํ์ ๋น์ฉ) : ์๋๊ถ ๊ด์ญ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ์ ์ ์ค์ ํ์ฐ์ ์ผ๋ก ์ค์์ ๋ถ์ ์ธ์ , ๋ฌผ์ , ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ์ ์ ๋น์ฉ์ ์ฆ๊ฐ๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์จ๋ค.
๋ํ ์๋๊ถ์ญ๋ด 3๊ฐ ์ง๋ฐฉ์์น๋จ์ฒด์ ๊ตํต์๋น์ค๋น์ฉ ์ญ์ ๋ณํํ๋ค. ํ ์๋ก์ ํ์ฌ 3๊ฐ ์ง๋ฐฉ์์น๋จ์ฒด๊ฐ ๊ฒช๊ณ ์๋ ์ ์ฑ
์กฐ์จ์ ์ด๋ ค์๊ณผ ๋นํจ์จ์ฑ์ ๋ฐ๋ฅธ
์ธ์ , ํ์ ์ ๋น์ฉ ๋ฑ์๋ ๋ณํ๊ฐ ์์๋๋ค. โ์ด ํ์ ๋น์ฉ์ ํจ์จ์ฑโ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ๊ธฐ๊ตฌ์ค๋ฆฝ์ ๋ฐ๋ฅธ โ์ต์ํ์ ๋น์ฉโ์ด๋ผ๋ ๋ชฉํ์ ๊ฐ ์ค๋ฆฝ๋์๋ค์ด ์ผ๋ง๋
์ ๋ถํฉํ๋ ์ง๋ฅผ ๋ฌป๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์์ ํ์ ๋น์ฉ์ ์๋ฏธ๋ ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ค๋ฆฝํ์ ๋ ๋ฐ์ํ๋ ์ค์์ ๋ถ์ ์ง๋ฐฉ์ ๋ถ๋ฅผ ํฉํ ์๋๊ถ ๋ด ์ฅ๊ธฐ์ (๊ธฐ๊ตฌ์ค๋ฆฝ ํ 30๋
)
์ด ๊ตํต์๋น์ค๋น์ฉ์ ์ฆ๊ฐ์ด๋ค.
โข์๋๊ถ๊ตํต์์คํ
์ ํฅ์(์ต๋๊ฐ์ ํจ๊ณผ) : ๊ด์ญ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ๊ฐ ์ค๋ฆฝ๋๋ฉด ๋์ค๊ตํต์กฐ์ , ๊ด์ญ๊ตํต๊ฐ์ , ๋๋ ๊ตํต์ฒด๊ณํตํฉ ๋ฑ ์
๋ฌด๋ด์ฉ๋ณ๋ก ์ ์ฒด ๊ตํตํ๊ฒฝ์ ํฅ์์ด
์์๋๋ค. ๊ฐ ๋์๋ณ๋ก ์๋๊ถ ์ ์ฒด์ ์ฅ๊ธฐ ๊ตํตํ๊ฒฝ์ด ๊ฐ๊ฐ ์ด๋ป๊ฒ ์ํฅ์ ๋ฐ๊ณ ์ด๋ป๊ฒ ๋ณํ ์ง๋ฅผ ์ ์ถํ์ฌ ๊ธฐ๊ตฌ์ค๋ฆฝ์ ๊ตํตํจ๊ณผ์ ๊ทธ ์ ๋๋ฅผ ์์ธกํ ์
์๋ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ด ํ์ํ๋ค. โ์๋๊ถ๊ตํต์์คํ
์ ํฅ์โ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ๊ธฐ๊ตฌ์ค๋ฆฝ์ ๋ฐ๋ฅธ โ์ต๋๊ตํต๊ฐ์ ํจ๊ณผโ๋ผ๋ ๋ชฉํ์ ๊ฐ ์ค๋ฆฝ๋์๋ค์ด ์๋์ ์ผ๋ก ์ผ๋ง๋ ์
๋ถํฉํ๋ ์ง๋ฅผ ์ ๋ฌธ๊ฐ์ ์๊ฐ์ผ๋ก ์ถ์ ํ๋ค. ์ฌ๊ธฐ์์ ๊ตํต๊ฐ์ ํจ๊ณผ๋ ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ์ ์ค๋ฆฝ์ผ๋ก ์ธํ ๊ถ์ญ ๋ด ์ ์ฒด๊ตํต์์คํ
์ ์ฅ๊ธฐ์ (๊ธฐ๊ตฌ์ค๋ฆฝ ํ 30๋
) ๊ตํตํจ์จ์ฑ
๊ฐ์ ์ ์ ๋๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค.
โข๊ฐ์ธ๊ตํต์๋น์ค์ ํฅ์(๊ฐ์ธ๊ตํตํฅ์) : ๊ตํต์ ์ฑ
์ ๋ณํ๋ก ์์๋๋ ๊ตํตํจ์จ์ฑ์ ๋ณํ๋ ๊ถ์ญ ๋ด ๊ฐ๊ฐ์ ๊ตํต์ฃผ์ฒด์ ๋ค์ํ ํํ๋ก, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ค๋ฅธ ์ ๋์
์ํฅ์ ์ค๋ค. ์ฆ ์ ์ฒด ๊ตํต์์คํ
์ด ํฅ์๋์๋ค๊ณ ํด์ ๊ตํต์ฃผ์ฒด ๊ฐ๊ฐ์ธ์ ๊ตํตํธ์๊ฐ ์ ์ฒด์ ์ผ๋ก ๋ฐ๋์ ํฅ์๋์ง๋ ์๋๋ค. ๊ตํต์๋น์ค์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฐ์ธ์
์ด๋ํธ์์ ๊ตํต์๋น์ค์ ์ง ํฅ์์ ์ดํด๋ณด๋ ๊ฒ์ ์ค์ํ๋ค. ํนํ ๊ฐ์ธ๋ณ, ๊ตํต์๋จ๋ณ ์ด ๊ตํต ์ง์ฒด์๊ฐ, ๋๋กํผ์ก๋, ๊ตํต ์๋น์ค์ ํฅ์, ์์ ์ฑ,
์พ์ ์ฑ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ํํ๊ฒฝ๋ณํ ๋ฑ ๊ฐ๋ฅํ ์ ๋์ , ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ์ฑ์ ๊ธฐ์ค์์ ๊ฐ์ธ์ ๊ตํตํธ์ ์ฆ๋๋ ๊ตํต์ ์ฑ
๊ฒฐ์ ์ ์ค์ํ ํ๋จ๊ธฐ์ค์ด๋ค. โ๊ฐ์ธ๊ตํต์๋น์ค์
ํฅ์โ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ๊ฐ ๋์๋ค ๊ฐ์ ์ ํธ๋๋ฅผ ๊ฐ์ธ๊ตํต์๋น์ค์ ๊ฐ์ ์ ๋์ ๊ธฐ์คํ์ฌ ์ ๋ฌธ๊ฐ์ ํ๋จ์ ๋ฌป๋ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ด๋ค.
2.2 ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ์ ์ต์ ์ค๋ฆฝํํ๋ฅผ ์ฐพ๊ธฐ ์ํ ๋์ ์ ์
์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ์ ์ ์ค์ ์์ ๊ณ ๋ ค๋์ด์ผ ํ ๋ง์ ๋์๋ค ์ค์ ๊ทธ ์ค๋ฆฝํํ๋ฅผ ์ ์ ํ๋ ๊ณผ์ ์ ๋ฏธ๋ ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ์ ๊ตฌ์ฑ, ๊ธฐ๋ฅ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์
๋ฌด๋ด์ฉ์ ๋ด๋
๊ทธ๋ฆ์ ๋ง๋๋ ๊ณผ์ ์ด๋ค. ์ ๋ฌธ๊ฐ ํ ์ ๋ฑ์ ๊ฑฐ์ณ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ํฌ๊ฒ ๋ค ๊ฐ์ง ์คํ๊ฐ๋ฅํ ๋์์ ์ ์ ํ์๋ค. ์ค๋ฌธํ์์ ๊ฐํธ์ฑ์ ์ํด ๊ฐ ๋์์ ์๋ฏธ๋ฅผ
ํจ์ถ๋ ์ค๋ฌธ์ฉ์ด๋ก ๊ดํธ ( ) ์์ ํํํ์๋ค.
โข๋์ 1: ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ ์ค๋ฆฝ์ทจ์(์ค๋ฆฝ์ทจ์) : ๊ณํ๋๊ณ ์๋ ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ์ ์ค๋ฆฝ๊ณํ์ ์ทจ์ํ๊ณ ํ์ฌ ๋ถํ ๊ด๋ฆฌ๋๊ณ ์๋ ์๋๊ถ ๊ตํตํ์ ์ฒด๊ณ๋ฅผ ์ ์งํ๋ค. ํํ์
๊ตํตํ์ ๊ตฌ์กฐ์ ์ ์ฑ
, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ด์ญ๊ตํต์ํฉ์ด ์ง์๋๋ค.
โข๋์ 2: ์ค์์ ๋ถ ๋ด๋ถ ์ง์๊ธฐ๊ดํํ ๊ธฐ๊ตฌ ์ ์ค(์ง์๊ธฐ๊ด) : ๊ตญํ ๊ตํต๋ถ ๋ด๋ถ์ ์๋ก์ด ์ง์๊ธฐ๊ด์ ํํ๋ก ์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํต์ฒญ์ ์ ์คํ๋ค. ์๋๊ถ๊ตํตํ์ ์
์ค์์ ๋ถ๊ฐ ์ง์ ์ด์ฉํ๋ ํํ์ด๋ค.
โข๋์ 3: ์ค์์ ๋ถ ๋ด๋ถ ๋ณ์ฒญ ํํ ๊ธฐ๊ตฌ ์ ์ค(๋ณ์ฒญ) : ๊ตญํ ๊ตํต๋ถ์ฅ๊ด๊ธ ์ ์น๋ ฅ์ ๊ฐ์ง๋ ์ฒญ์ฅ์ ์งํ๋ฅผ ๋ฐ๋ ๋
๋ฆฝ๊ธฐ๊ด์ ๋ณ์ฒญ์ ํํ๋ก ์ ์คํ๋ค.
์
๋ฒยท์์ฐ์งํ์ ์ค์์ ๋ถ์ ์ง์์ ๋ฐ์ผ๋ ์ธ์ฌยทํ์ ๋ฑ์์ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ ๋
๋ฆฝ์ฑ์ ๊ฐ์ง๋ค. ์ง๋ฐฉ์์น๋จ์ฒด์ฐํฉ๊ณผ ์
๋ฌด์ตํฉ์ ์ด๋ฃฌ๋ค.
โข๋์ 4: ์๋๊ถ๊ตํต๋ณธ๋ถ๊ฐ์ (๋ณธ๋ถ๊ฐ์ ) : ํ์ฌ์ ์๋๊ถ๊ตํต๋ณธ๋ถ์ ํ์ ๊ตฌ์กฐ์ ์์ฐ์ฒด๊ณ ๋ด์์ ์คํ๊ฐ๋ฅํ ๊ฐ์ ์ ์ด๋ฃฌ๋ค. ์ค์์ ๋ถ๋ ์๋๊ถ๊ตํต๋ณธ๋ถ์
์ธ์ฌยทํ์ ยท์์ฐ์ด์์ ํ์์ ์ด๊ณ ์ ํ์ ์ธ ์ง์์ ํ๋ค.
Fig. 1์ ์ ์ค ์๋๊ถ ๊ด์ญ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ์ ์ต์ ์ค๋ฆฝํํ๋ฅผ ์ฐพ๊ธฐ ์ํด ์ ์ ๋ ๋์๋ค๊ณผ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ์ฐ๊ณํ ๊ณ์ธต๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. ๊ณ์ธต๊ตฌ์กฐ์ ์๋์ธต์ ์๋
โ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ์ค๋ฆฝ์ทจ์โ๋ฑ 4๊ฐ์ ๋์๋ค์ด ์ค๊ฐ์ธต์ ์๋ 5๊ฐ์ ํ๊ฐํญ๋ชฉ๋ณ ์ค์๋์ ๋ฐ๋ผ ์ฐ์ ์์๊ฐ ์ ํด์ ธ ๊ทธ ์์์ ๋ฐ๋ผ ์์ธต์ ์๋ ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌํํ์ ์
๋ชฉํ์ ์ด๋ฅด๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค.
Fig. 1.
Hierarchial Structure To Find The Best Type of Organizational Formation
2.3 ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ์ ์ต์ ์
๋ฌด์ ๋ด์ฉ๊ณผ ๊ทธ ๋ฒ์๋ฅผ ์ฐพ๊ธฐ ์ํ ๋์ ์ ์
์๋๊ถ ๊ด์ญ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ์ ์ ์ค์ ์ค์์ ๋ถ๋ด ๊ณต๋ฌด์ ์กฐ์ง์ ๋น๋ํ์ ์์ฐ์ ์ฆ๊ฐ, ์๋๊ถ์ง์ญ ํํ ๊ตํต์ด์์ฒด๊ณ์ ์ฌํธ์ฑ๊ณผ ๊ทธ์ ๋ฐ๋ฅธ ํผ๋ ๋ฑ ๋ถ์์ฉ๋ ์์๋๋ค.
์ด๋ฅผ ์ต์ํํ๊ธฐ ์ํด ํจ์จ์ ์ด๋ฉฐ ํ์์ ์ธ ์
๋ฌด์ ๋ด์ฉ๊ณผ ๋ฒ์๋ฅผ ์ฐพ๋ ๋
ธ๋ ฅ๋ ํจ๊ป ์ด๋ฃจ์ด์ ธ์ผ ํ๋ค. ์์๋๋ ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ์ ์ฃผ์ ์
๋ฌด๋ถ์ผ๋ ๊ด์ญ๊ตํต์๋น์ค
ํ์์ฑ์ ์๊ธ๊ณผ ๊ทธ ์๋น์ค๋ฒ์์ ํ์ฅ์ฑ์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ํฌ๊ฒ ์ธ ์
๋ฌด๋ถ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ์๋ค.
โข๊ด์ญ๋์ค๊ตํต์๋น์ค ํฅ์ : ๊ด์ญ์ฒ ๋, ๊ด์ญ๋ฒ์ค, ํ์น์์ค ๋ฑ ๊ธฐ์กด ๊ด์ญ๋์ค๊ตํต์๋น์ค์ ์ด์๊ณผ์ ์ ํ์ยท์กฐ์ ํ๋ค. ์๋ก์ ๊ด์ญ๋ฒ์ค๋
ธ์ ๊ณผ ์ดํ์ ์กฐ์ ,
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ด์ญ์ฒ ๋ ์ฐ๊ณ์ดํ ๋ฑ์ ํ์ํ ํ์์ ํ์ํ๊ณ ์กฐ์ ํ๋ค.
โข๊ด์ญ๊ตํต๋ง ๊ฐ์ : ์ฅ๊ธฐ๊ด์ญ๋์ค๊ตํต๊ฐ์ ๋์ฑ
, ๊ฐ์ ๊ธํ๋ฒ์ค(BRT)์ฌ์
๊ณํ, ๊ด์ญ๋๋ก๋ง๊ณผ ์ฒ ๋๋ง ํ์ถฉยท๊ณ ์ํ ๋ฑ ์ฅ๊ธฐ ๊ด์ญ๊ตํต์๋น์ค์ ๊ณํยท์์ฐยท์ด์๊ณผ์ ์
ํ์ยท์กฐ์ ํ๋ค.
โข์๋๊ถ ์ฅ๊ธฐ ๊ตํต์ด์์ฒด๊ณ ํตํฉ์ด์ฉ : ๊ด์ญ๊ตํต๊ธฐ๋ณธ๊ณํ, ์๋๊ถ ๋์ค๊ตํต๊ณํ, ๋ฑ ์๋๊ถ ๋ด ์ฅ๊ธฐ ๊ตํต์ฒด๊ณ๋ฅผ ์ตํฉํ๊ณ ์ด๋ฅผ ์ด๊ด์ ์ผ๋ก ์ด์ฉํ๋ค.
์์ ์ธ ์
๋ฌด๋ถ์ผ ๊ตฌ๋ถ์ ๊ธฐ์คํ์ฌ ์ต์ ์ ์
๋ฌด๋ฒ์๋ฅผ ์ฐพ๊ธฐ ์ํด ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์คํ๊ฐ๋ฅํ ๋์๋ค์ ์ ์ํ์๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด ๊ฐ ์
๋ฌด๋ถ์ผ์ ํตํํฉ๊ณผ ์กฐ์จ๊ฐ๋ฅ์ฑ,
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ทธ ํจ์จ์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ ํ, ์ ๋ฌธ๊ฐํ ์ ๋ฑ์ ํตํด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ธ ๊ฐ์ง ๋์์ ์ ์ํ๋ค. ์ค๋ฌธํ์์ ๊ฐํธ์ฑ์ ์ํด ๊ฐ ๋์์ ์๋ฏธ๋ฅผ ํจ์ถ๋ ์ค๋ฌธ์ฉ์ด๋ก
๊ดํธ ( ) ์์ ํํํ์๋ค.
โข๋์ 1: ๋์ค๊ตํต์กฐ์ (๋์ค๊ตํต์กฐ์ ) : ํ์ฌ โ๊ด์ญ๋์ค๊ตํต์๋น์ค ํฅ์โ ์
๋ฌด๋ง์ ๊ด์ฅํ๋ฉฐ ๊ฐ ์ง๋ฐฉ์์น๋จ์ฒด์ ํ์์ ํ์ํ๊ณ ์กฐ์ ํ๋ ๊ธฐ๋ฅ๋ง์ ๋ด๋นํ๋ค.
๊ฐ์ฅ ์๊ท๋ชจ์ ์ธ์๊ณผ ์์ฐ์ ์ฆ๊ฐ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ์ฌ์ ์๋๊ถ ๊ตํต์ด์ฉ์ฒด๊ณ์ ์ต์ํ์ ๋ณํ์ ๋ถ์์ฉ์ ๊ฐ์ ธ์จ๋ค.
โข๋์ 2: ๋์ค๊ตํต์กฐ์ + ๊ด์ญ๊ตํต๊ฐ์ (๊ด์ญ๊ตํต๊ฐ์ ) : โ๊ด์ญ๋์ค๊ตํต์๋น์ค ํฅ์โ ๊ณผ โ๊ด์ญ๊ตํต๋ง ๊ฐ์ โ์ ํฉ์ณ ์ฅยท๋จ๊ธฐ์ ์ธ ์๋๊ถ ๊ด์ญ๊ตํต์๋น์ค์
ํฅ์์ ์
๋ฌด์ ์ฃผ์์ ์ ๋๋ค. ์ธ ๋์ ์ค ๊ธฐ์กด์ ์๋๊ถ ๊ตํต์ด์์ฒด๊ณ์ ์ค๊ฐ๊ท๋ชจ์ ์ํฅ์ ๊ฐ์ ธ์จ๋ค.
โข๋์ 3: ๋์ค๊ตํต์กฐ์ + ๊ด์ญ๊ตํต๊ฐ์ + ๊ตํต์ฒด๊ณํตํฉ(๊ตํต์ฒด๊ณํตํฉ) : ์ธ ์
๋ฌด๋ถ์ผ๋ฅผ ๋ชจ๋ ํฌํจํ์ฌ ์๋๊ถ ์ ์ฒด ๊ตํต์ฒด๊ณ๋ฅผ ์์ฐ๋ฅด๋ ํตํฉ ๊ด์ญ๊ตํต์
๋ฌด๋ฅผ
์ด๊ดํ๋ค. ๊ฐ์ฅ ๋ง์ ๋น์ฉ๊ณผ ๋
ธ๋ ฅ์ด ์์๋๋ฉฐ ๊ทธ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ํฅ๊ณผ ๋ณํ๋ ์ธ ๋์ ์ค ๊ฐ์ฅ ํฌ๋ค. ์ต๋์ ํจ๊ณผ๊ฐ ๊ธฐ๋๋๋ฉฐ ํตํฉ๊ด๋ฆฌ์ ๋ฐ๋ฅธ ์๋์งํจ๊ณผ๋
๊ณ ๋ ค๋๋ค.
Fig. 2๋ ์ ์ค ์๋๊ถ ๊ด์ญ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ์ ์ต์ ์ค๋ฆฝํํ๋ฅผ ์ฐพ๊ธฐ ์ํด ์ ์ ๋ ๋์๋ค๊ณผ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ์ฐ๊ณํ ๊ณ์ธต๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ด ๊ณ์ธต๊ตฌ์กฐ์ ์ค๊ฐ์ธต์ ์๋
โ์ ์นยทํ์ ์ ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ๋ฅ๋ ฅโ๋ฑ 5๊ฐํญ์ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ๊ทธ ์ค์๋์ ๋ฐ๋ผ ํ์์ธต์ ์์นํ โ๋์ค๊ตํต์กฐ์ โ๋ฑ 3๊ฐ์ ๋์์ ์ ์ฉํ์ฌ ๊ฐ ๋์๋ณ ์ ํธ๋๋ฅผ ๋์ถํ
ํ, ๊ทธ ์์์ ๋ฐ๋ผ โ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ ์
๋ฌด๋ฒ์์ ์ โ์ด๋ผ๋ ์ต์ข
๋ชฉํ์ ๋๋ฌํ๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค.
Fig. 2.
Hierarchial Structure To Find The Most Suitable Scope of Work
2.4 ์ ๋ฌธ๊ฐ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ชฉํ์ ๋ง์ถ์ด ์ ์ ๋ ๋์๋ค์ ์ ํธ๋์ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ์์๋ณด๊ธฐ ์ํด ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ์ํ 9์ ์ฒ๋์ ์๋๋น๊ต ์ค๋ฌธ์ง๋ฅผ ์ ์ํ์๋ค. ์ค๋ฌธ์ง๋
ํฌ๊ฒ 3๊ฐ์ง์ ์ค๋ฌธ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค. ์ฒซ ๋ฒ์งธ๋ก, ํ๊ฐํญ๋ชฉ๋ณ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ์๊ธฐ์ํ ํ๊ฐํญ๋ชฉ๋ณ ์๋๋น๊ต, ๋ ๋ฒ์งธ๋ก ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ์ ์ต์ ์ค๋ฆฝํํ๋ฅผ ๋ฌป๋ ๋์๊ฐ
์๋๋น๊ต, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก ์ต์ ์
๋ฌด์ ๋ด์ฉ๊ณผ ๋ฒ์๋ฅผ ๋ฌป๋ ๋์๊ฐ ์๋๋น๊ต ๋ฑ์ด๋ค. Table 1์ ์ค๋ฌธ์ ์ฐธ์ฌํ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ฅผ ์ง์
๋ณ๋ก, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ๋ฌธ๋ถ์ผ๋ณ๋ก
๋ํ๋ธ๋ค. ์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํต์ฒญ ์ ์ค์ ๊ดํ ๊ณํ, ์ด์ ๋ฑ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ด์ฌํ ๋์ยท๊ตํต ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ํฌํจํ ์ด 29๋ช
์ ๋์ยท๊ตํต ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ด ์ค๋ฌธ์ ์ฐธ์ฌํ์๋ค.
์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ง์ ๋ฉด๋ด(21๋ถ ํ์)๊ณผ e-mailํ์ (8๋ถ ํ์)์ ์ด์ฉํ์๋ค. ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ ํ ๊ฐ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ ๋น์ฑ์ ํ๋ณดํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ผ๊ด์ฑ
๋น์จ(CR: Consistency Ratio)์ ํตํ ๊ฒ์ฆ์ ์ค์ํ์๋ค. ๊ฒ์ฆ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ๋น์ผ๊ด์ฑ์ง์(Inconsistency Index)๊ฐ 0.15์
0.25 ์ฌ์ด์ธ 7๊ฐ์ ์ค๋ฌธ์ ๋ํด์๋ ํผ๋๋ฐฑ(feedback)๊ณผ์ ์ ํตํด ์ผ๊ด์ฑ์ ๋์๋ค. ์ต์ข
์ ์ผ๋ก ๋น์ผ๊ด์ฑ์ง์๊ฐ 0.15์ดํ์ธ 23๊ฐ์ ์ค๋ฌธ์ง
๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ AHP๊ธฐ๋ฒ๋ถ์์ ์ด์ฉํ์๋ค. ์ด๋ ํ๋ณธ์ ํต๊ณ์ ๊ฒ์ฆ์ ์ํ ์ต์ํ์ ํ๋ณธ์ซ์์ธ 30๊ฐ์ ๋ฏธ์น์ง ๋ชปํด ํ๋ณธ์ ์ ๊ท๋ถํฌ๊ฒ์ฆ ๋ฑ ํต๊ณ์ ์ ๋ขฐ์ฑ๊ฒ์ฆ๊ณผ์ ์
๊ฑฐ์น์ง ์์๋ค. ๋์ ํ๋ณธ์ง๋จ์ ์ต์๊ฐ, ์ต๋๊ฐ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ท ์น ๋ฑ 1์ฐจ ์ฐ์ ๊ฒ์ฆ์ ๊ฑฐ์ณ ํ๋ณธ์ ๋
ผ๋ฆฌ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ์๋ค.
Table 1. Questionnaire Response and Acceptance by Group
|
3. ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ
3.1 ํ๊ฐํญ๋ชฉ๋ณ ๊ฐ์ค์น ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ
Table 2๋ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋ก ๋์ถ๋ ํ๊ฐํญ๋ชฉ๊ฐ์ ์๋์ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ๋น์จ์ฒ๋๋ก ๋ํ๋ธ๋ค. ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ โ์๋๊ถ๊ตํต์์คํ
์ ํฅ์โ ํญ๋ชฉ์ ๊ฐ์ฅ ๋์
๊ฐ์ค์น(0.400)๋ฅผ ๋ถ์ฌํ์๋ค. ์ด๊ฒ์ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ์ ์ค๋ ์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํต์ฒญ์ ์๋๊ถ์ ๊ตํต๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ์ ๊ฐ์ฅ ๋ง์ด ์ฃผ๋ฌธํ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ๋
๋ฒ์งธ๋ก โ๊ฐ์ธ๊ตํต์๋น์ค์ ํฅ์โ์ 0.245์ ์ค์์ฑ์ ๋ถ์ฌํ์ฌ ์๋๊ถ ์ฃผ๋ฏผ์ด ์ง์ ํผ๋ถ๋ก ๋๋ ์ ์๋ ๊ตํต๋ฌธ์ ์ ๊ฐ์ ์ ๊ธฐ๋ํ๊ณ ์๋ค. ๋ค์์ผ๋ก
โ์ ์นยทํ์ ์ ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ๋ฅ๋ ฅโ์ ์ ์ค๊ธฐ๊ตฌ์ ํํ์ ๋ถ๋ด ์
๋ฌด ๊ฒฐ์ ์ 0.193์ ์ค์์ฑ์ ๋ถ์ฌํ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ โ์ด ๊ตํตํ์ ๋น์ฉ์ ํจ์จ์ฑ(0.100)โ๊ณผ
โ๊ตํต์ ์ฑ
์ ์ง๋ฐฉ๋ถ๊ถํ(0.062)โ ๋ฑ ๋ ํญ๋ชฉ์ ์๋์ ์ผ๋ก ์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํต์ฒญ์ ๋ฏธ๋ ํํ์ ๊ธฐ๋ฅ ๊ฒฐ์ ์ ์๋์ ์ผ๋ก ๋ฎ์ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ๋ณด์ฌ, ์ด๋ค์ ์ค์ํ
๊ฒฐ์ ์์๊ฐ ์๋๋ผ๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๊ด๊ณ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ์๋๊ถ ๊ตํต๋ฌธ์ ์ ์ค์ง์ ํด๊ฒฐ๋ฅ๋ ฅ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ์ฑ
์ถ์ง๋ ฅ์ ์ ์ค๊ธฐ๊ตฌ์ ์๋ฏธ์ ์ค์์ฑ์ ๋ถ์ฌํ
๋ฐ๋ฉด, ์ด๋ฅผ ์ํ ๊ตํตํ์ ์ ์งํ๋ฐฉ์๊ณผ ๊ทธ์ ๋ฐ๋ฅด๋ ํ์ ๋น์ฉ์ ๋ณํ์๋ ํฐ ์๋ฏธ๋ฅผ ๋์ง ์๊ณ ์์์ ์์ฌํ๋ค.
์ด๋ฌํ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ๋ํ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ๊ด์ ์ ์ค๋ฌธ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ์ง์
๋ณ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ๋ฌธ๋ถ์ผ๋ณ๋ก ์ฌ๋ถ๋ฅํ Table 3์์๋ ๋์ผํ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ธ๋ถ์ ์ผ๋ก
๋ดค์ ๋, โ์๋๊ถ๊ตํต์์คํ
์ ํฅ์โ๊ณผ โ๊ฐ์ธ๊ตํต์๋น์ค์ ํฅ์,โ ๋๋ โ์ ์นยทํ์ ์ ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ๋ฅ๋ ฅโ ๊ฐ์ ์์ ๋ณํ๋ ํ๊ณ์ง๋จ์ ์ ์ธํ ๋๋จธ์ง ์ธ
์ง๋จ ๋ชจ๋์์ ๋ํ๋๋ค. ์ฐ๊ตฌ์ง, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ณต๋ฌด์์ง๋จ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ โ์ ์นยทํ์ ์ ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ๋ฅ๋ ฅโ์ โ๊ฐ์ธ๊ตํต์๋น์ค์ ํฅ์โ์ ์ฐ์ ํ๋ ๋ ๋ฒ์งธ ์ค์ํ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ผ๋ก
๋ณด์๋ค. ํนํ ๊ธฐ์
์ฒด์ง๋จ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ์ ์ค ๊ตํต๊ธฐ๊ด์ ํํ์ ์
๋ฌด๋ด์ฉ์ ๊ฒฐ์ ํ๋๋ฐ โ๊ฐ์ธ๊ตํต์๋น์ค์ ํฅ์(0.401)โ๊ณผ โ์ ์นยทํ์ ์ ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ๋ฅ๋ ฅ(0.247)โ
๋ฑ์ด โ์๋๊ถ๊ตํต์์คํ
์ ํฅ์(0.208)โ ๋ณด๋ค ๋ ์ค์ํ ๊ณ ๋ ค์ฌํญ์ด๋ผ๊ณ ๋ณด์๋ค. Table 3์ ํ๋จ๋ถ๋ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ๊ฐ์ค์น ์ค๋ฌธ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ๋ฌธ๊ฐ์
์ ๋ฌธ๋ถ์ผ๋ณ๋ก ์ฌ๊ตฌ์ฑํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ๊ตํต์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ โ์๋๊ถ๊ตํต์์คํ
์ ํฅ์(0.437)โ์ด ๋ค๋ฅธ ๋ชจ๋ ํ๊ฐํญ๋ชฉ๋ณด๋ค ์๋ฑํ๊ฒ ์ค์ํ ๊ฒฐ์ ์ธ์๋ผ๊ณ
๋ณด์๋ค. ๋ฐ๋ฉด ๋์์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ โ๊ฐ์ธ๊ตํต์๋น์ค์ ํฅ์(0.301)โ์ด โ์๋๊ถ๊ตํต์์คํ
์ ํฅ์(0.339)โ๊ณผ ๊ฑฐ์ ๋๋ฑํ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ค๊ณ ๋ณด์๋ค.
Table 2. Weight Factors of Evaluation Items by Respondent Group (Rank)
|
Table 3. Weight Factors by Occupancy and Major of Respondents (Rank)
|
3.2 ์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํต์ฒญ์ ์ต์ ์ค๋ฆฝํํ ๋์ถ
๋ค์ ๋จ๊ณ๋ก ์ ๋ฌธ๊ฐ์ค๋ฌธ์ ํตํ ๋์๋ค ๊ฐ์ ์๋๋น๊ต๋ฅผ ์ค์ํ์ฌ ์ ์ค์์ ์ธ ์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํต์ฒญ์ ์ต์ ์ค๋ฆฝํํ์ ๊ดํ ๋์๋ณ ์๋์ ์ ํธ๋๋ฅผ ์์๋ณด์๋ค.
Table 4๋ ์ต์ ์ค๋ฆฝํํ์ ๊ดํ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ์ ํธ๋์ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ๊ฐ์ค ์ ์ฉํ์ฌ ์ข
ํฉํํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ โ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ ์ค๋ฆฝ์ทจ์(0.078)โ๋
โ์๋๊ถ๊ตํต๋ณธ๋ถ๊ฐ์ (0.166)โ์ ์ฐ์ ํ์ฌ ๋ณ์ฒญ์ ํํ๋ก๋ ๋๋ ์ง์๊ธฐ๊ด์ ํํ๋ก๋ ์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํต์ฒญ์ด ์ค์์ ๋ถ ๋ด์์ ์ ์ค๋๊ธฐ๋ฅผ ์ ํธํ๋ค๋ ๊ฒ์
๋ณด์ฌ์ค๋ค. ๋ค๋ง ์ค์์ ๋ถ ๋ด ๋ณ์ฒญ(0.399)์ ํํ๋ก ์ ์คํ๋ ๋์์ด ๋ด๋ถ ์ง์๊ธฐ๊ด(0.358)์ ํํ๋ก ์ ์คํ๋ ๋์๋ณด๋ค ์ ํธ๋๊ฐ ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ์ผ๋
๊ทธ ์ฐจ์ด๋ ํฌ์ง ์๋ค.
๊ด์ญ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ์ ์ต์ ์ค๋ฆฝํํ์ ๋ํ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ๋์๋ณ ์ ํธ๋์ ๋ํ ๊ด์ ์ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ์ง์
๋ณ๋ก, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ๋ฌธ๋ถ์ผ๋ณ๋ก ์ฌ๋ถ๋ฅํ Table 5์์๋ ์ ์ฌํ
ํํ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ธ๋ถ์ ์ผ๋ก ๋ณด์์ ๋, ์ค์์ ๋ถ ๋ด ๊ธฐ๊ตฌํํ์ ๋ํ ์ ํธ๋์์๋ ์ง๋จ ๊ฐ ๋ค๋ฅธ ์ ํธ๋๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค. ๊ณต๋ฌด์์ง๋จ์ ์ค์์ ๋ถ ๋ด ์ง์๊ธฐ๊ด(0.420)ํํ๋ฅผ
๊ฐ์ฅ ์ ํธํ์ผ๋ฉฐ ํ๊ณ์ง๋จ๋ ์ ์ฌํ ํํ๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค. ์ด์ ๋์กฐ์ ์ผ๋ก ์ฐ๊ตฌ์์ง๋จ์ ๋ณ์ฒญํํ๋ฅผ ์ง์๊ธฐ๊ดํํ๋ณด๋ค ์๋ฑํ ์ ํธ(0.478 ๋ 0.271)ํ์ผ๋ฉฐ,
๊ธฐ์
์ฒด ์ง๋จ๋ ๋น๊ต์ ํฐ ์ฐจ์ด(0.402 ๋ 0.315)๋ก ๋ณ์ฒญ์ ํํ๋ฅผ ์ ํธํ๋ค. ์ ๋ฌธ๊ฐ์ ์ ๋ฌธ๋ถ์ผ๋ณ๋ก ์ฌ๊ตฌ์ฑํ ๋์ํ๊ฐ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๊ธฐ๊ตฌ์ค๋ฆฝํํ์ ์์ด์
๋ค๋ฅธ ์ ํธ๋๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ๊ตํต์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ๋ณ์ฒญ(0.412)์ ์ง์๊ธฐ๊ด(0.344)๋ณด๋ค ์ ํธํ๋ ๋ฐ๋ฉด, ๋์์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ์ง์๊ธฐ๊ด(0.381)์ ๋ณ์ฒญ(0.377)๋ณด๋ค
๋ ์ ํธํ๊ณ ์์ผ๋ ๊ทธ ์ ํธํ๋ ์ ๋๋ ๊ตํต์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค๋งํผ ํฌ์ง ์๋ค.
Table 4. The Priority After Applying Composite Weights for Q. 1
|
Table 5. The Priority Grouped by Occupation and Major of Respondents for Q. 1
|
3.3 ์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํต์ฒญ์ ์ต์ ์
๋ฌด๋ฒ์ ๋์ถ
Table 6์ ์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํต์ฒญ์ ์ต์ ์
๋ฌด๋ฒ์์ ๊ดํ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ์ ํธ๋์ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ๊ฐ์ค์ ์ฉํ์ฌ ์ข
ํฉํํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ํ์์ ์ ๋ฌธ๊ฐ์ง๋จ์
๊ด์ญ๋์ค๊ตํต์๋น์ค ํฅ์(0.129)์ด๋ ๊ด์ญ๊ตํต์๋น์คํฅ์(0.269)๋ณด๋ค ์ฅ๊ธฐ๊ด์ญ๊ตํต์ฒด๊ณ์ ํตํฉ๊ด๋ฆฌ(0.602)๋ฅผ ์๋ฑํ ์ ํธํ๋ค. ํนํ ๊ตํต๊ณต๋ฌด์์
๊ตํต์ฒด๊ณ ํตํฉ๋์์ ์ ํธ๋๊ฐ 0.736์ ์ด๋ฅธ๋ค. ์ด๋ ์ค๋ฌธ์ ์ํ ๋ชจ๋ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ์ ์ค ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ๊ฐ ์ผ์์ ์ด๋ ๋ถ๋ถ์ ์ธ ๊ตํต์๋น์ค๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ ๊ฒ๋ณด๋ค๋
์ฅ๊ธฐ์ ์ด๋ฉฐ, ์ผ๊ด์ฑ์๋, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ดํฉ์ ์ธ ์๋๊ถ ์ ์ฒด๊ตํต์๋น์ค๋ฅผ ์ ๊ณตํ๊ธฐ๋ฅผ ์ ํธํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค.
Table 7์ ์ ์ค๊ธฐ๊ตฌ์ ์ต์ ์
๋ฌด๋ฒ์์ ๊ดํ ์ค๋ฌธ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์๋ต ์ ๋ฌธ๊ฐ์ ์ง์
๋ณ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ๋ฌธ๋ถ์ผ๋ณ๋ก ์ฌ์กฐํฉํ์ฌ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ์ ๋ฌธ๊ฐ์ ์ง์
๊ณผ ๋ถ์ผ์
๊ด๊ณ์์ด ๊ตํต์ฒด๊ณํตํฉ๋์์ด ๊ฐ์ฅ ์ ๋๋๊ณ ์์์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ์ค์์ ๋ถ์ ๊ฐ๋ ฅํ ํ์ ๋ ฅ์ผ๋ก ํ์ฌ ์ ์ฒด์๋๊ถ๊ตํต๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ค์ง์ ์ผ๋ก ํด๊ฒฐํ
์ ์๋ ์ ์ค๊ธฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ ํธํจ์ ์ ์ ์๋ค.
Table 6. The Priority After Applying Composite Weights for Q. 2
|
Table 7. The Priority Grouped by Occupation and Major of Respondents for Q. 2
|
4. ๊ฒฐ๋ก ๋ฐ ํฅํ ์ฐ๊ตฌ๊ณผ์
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ค๊ธฐ์ค ์์ฌ๊ฒฐ์ ๋ฒ์ค์ ํ๋์ธ AHP (Analytic Hierarchy Process)๊ธฐ๋ฒ์ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ฐ๊น์ด ๋ฏธ๋์ ์ ์ค๋ ์๋๊ถ ๊ด์ญ๊ตํตํ์ ๊ธฐ๊ตฌ์
์ค๋ฆฝํํ์ ๊ทธ ์
๋ฌด๋ฒ์์ ๋ํ ์ต์ ์ ๋์๋ค์ ๋์ถํ์๋ค. ๊ฐ ๋์์ ํ๊ฐํ ๊ธฐ์ค์ธ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์๋ ์ ์นยทํ์ ์ ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ๋ฅ๋ ฅ, ๊ตํต์ ์ฑ
์ ์ง๋ฐฉ๋ถ๊ถํ,
์ด ๊ตํตํ์ ๋น์ฉ์ ํจ์จ์ฑ, ์๋๊ถ๊ตํต์์คํ
์ ํฅ์, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ฐ์ธ๊ตํต์๋น์ค์ ํฅ์ ๋ฑ ๋ค์ฏ ํญ๋ชฉ์ด ์ ์ ๋์๋ค. ์ฒซ ๋ฒ์งธ ์ค๋ฆฝํํ์ ๊ดํ ์ต์ ๋์ ์ ์ ์
์ํด ์ ๋ฌธ๊ฐ ์ค๋ฌธ์ ํตํ ์๋๋น๊ต๋ฅผ AHP๊ธฐ๋ฒ์ ์ ์ฉํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก โ ์ค์์ ๋ถ ๋ด๋ถ ๋ณ์ฒญ์ ํํ ๊ธฐ๊ตฌ ์ ์ค(0.399), โก์ค์์ ๋ถ ๋ด๋ถ ์ง์๊ธฐ๊ดํํ
๊ธฐ๊ตฌ ์ ์ค(0.358), โข์๋๊ถ๊ตํต๋ณธ๋ถ๊ฐ์ (0.166), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ โฃ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ ์ค๋ฆฝ์ทจ์(0.078)์ ์์ผ๋ก ์ ํธ๋๊ฐ ๋์ถ๋์๋ค. ๋ ๋ฒ์งธ ์
๋ฌด๋ฒ์์
๊ดํ ์ต์ ๋์ ์ ์ ์ ์ํด ์ ๋ฌธ๊ฐ ์ค๋ฌธ์ ํตํ ์๋๋น๊ต๋ฅผ AHP๊ธฐ๋ฒ์ ์ ์ฉํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก โ ๊ตํต์ฒด๊ณํตํฉ(0.602), โก๊ด์ญ๊ตํต๊ฐ์ (0.269),
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ โข๋์ค๊ตํต์กฐ์ (0.129)์ ์์ผ๋ก ์ ํธ๋๊ฐ ๋์ถ๋์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋ ์๋๊ถ๊ตํต๊ธฐ๊ตฌ๋์์ ํ๊ฐํ ๋, ์ค์ ๊ตํตํ์ ์ ์ด์์ฃผ์ฒด ๋๋
๊ทธ ์ด์๋น์ฉ๋ณด๋ค๋ ์ ์ฒด๊ตํต์๋น์ค์ ๊ฐ์ธ๊ตํต๋ณต์ง์ ์ง ํฅ์, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ทธ๋ฅผ ์ํ ์ ์นยทํ์ ๋ ฅ์ ๋ ๋์ ์๋ฏธ์ ์ค์์ฑ์ ๊ฐ์กฐํ๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ด์ ์์
๋ณด์์ ๋ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํต์ฒญ์ด ์ค์์ ๋ถ๋ด ๋ณ์ฒญํํ๋ก ์ ์ค๋์ด ์๋๊ถ๋ด ์ฅ๊ธฐ์ข
ํฉ๊ตํต์ฒด๊ณ๋ฅผ ํตํฉ์ด์ํ๊ธฐ๋ฅผ ์ ํธํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ฐ๊น์ด ๋ฏธ๋์ ์ ์ค๋ ์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํต์ฒญ์ ์ค๋ฆฝ์ทจ์ง์ ๋ชฉ์ ์ ๊ฐ์ฅ ์ ๋ถํฉํ๋ ๊ธฐ๊ตฌ์ ์ค๋ฆฝํํ์ ์
๋ฌด๋ฒ์๋ฅผ ์ ๋ฌธ๊ฐ์ง๋จ์ ๊ฐ๊ด์ ํ๋จ์ผ๋ก ๋ฏธ๋ฆฌ
๊ณ ์ฐฐํด ๋ณด์๋ค๋ ๋ฐ ๊ทธ ์๋ฏธ๊ฐ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ์๋ฃ๋ ์์ผ๋ก ์ ์ฌํ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ค์ํ ๊ตํต์ ์ฑ
๋ถ์์ ๊ธฐ์ด์๋ฃ๋ก ์ด์ฉ๋ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ํ์ฌ์
์๋๊ถ์ด๋ผ๋ ์๊ฐ์ , ๊ณต๊ฐ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฒ์์ ํ๊ณ๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ค. ์์ผ๋ก ์๋๊ถ์ด์ธ์ ์ง์ญ์์ ์คยท์ฅ๊ธฐ ๊ตํต์ ์ฑ
๋์์ ํ๊ฐํ๋ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํด์๋ ์๋ก์ด ํ๊ฐํญ๋ชฉ์
๊ฐ๋ฐ๊ณผ ๋์๋ค์ ์ ์ , ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ถฉ๋ถํ ํ๋ณธ์์ ํ๋ณด๋ก ํต๊ณ์ ๊ฒ์ฆ์ ํตํ ์ค๋ฌธ์ง์ ์ ๋ขฐ์ฑํ๋ณด ๋ฑ์ด ๋ชจ์๋์ด์ผ ํ๋ค. ๋ํ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ด ์ผ๋ฐํ๋๊ธฐ
์ํด์๋ ์๋๊ถ๊ด์ญ๊ตํต์ฒญ์ด ์ค๋ฆฝ๋ ํ์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ์ฌํํ๊ฐ ๋๋ ํ์์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ ธ์ผ ํ๋ฉฐ, ํํธ์ผ๋ก๋ ์ง๋ฆฌ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฒ์๋ฅผ ์๋๊ถ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ ๊ตญ 5๋
๊ด์ญ๋์๊ถ์ผ๋ก ๋ํ์ผ ํ ๊ฒ์ด๋ค.